Hersenletsel door een tumor/gezwel

Wat is een tumor?

Een tumor is een gezwel dat ontstaat door ongeremde celdeling, dus wanneer lichaamscellen ongecontroleerd gaan woekeren.

Algemeen gesteld verstaan we onder een gezwel abnormale nieuwe weefselvorming ergens in het lichaam. Deze kan goedaardig of kwaadaardig zijn.

Een tumor is kwaadaardig wanneer hij zich naar andere delen van het lichaam uitzaait. 

Een hersenabces, een holte gevuld met bacteriën (of schimmels) en pus, geeft dezelfde klachten als een hersentumor maar is geen hersenkanker. Bij een hersenabces zijn de ontstekingswaarden in het bloed verhoogd en geeft dat al gauw duidelijkheid. Een hersencyste is een met vocht gevulde holte in het brein. Dat kan ontstekingsvocht zijn, maar het is ook geen tumor.

Hersenweefsel in de verdrukking

Bij een hersentumor is het onderscheid tussen goedaardig of kwaadaardig minder van belang. Een goedaardig gezwel neemt net als een kwaadaardig gezwel ruimte in de schedel in, waardoor hersenweefsel in de verdrukking raakt en drukstijging ontstaat. Dat proces wordt ook wel intracraniële drukverhoging genoemd.

Er bestaan verschillende soorten hersentumoren. Hersenkanker is niet één enkele ziekte. Kankersoorten ontstaan in verschillende hersencellen en weefsels.

• Een primaire tumor is een tumor die uit het hersenweefsel zelf is ontstaan.
• Een secundaire tumor is een uitzaaiing (hersenmetastase) van kanker die ergens anders in het lichaam is begonnen, bijvoorbeeld in een borst of in de longen.

Het probleem bij de hersentumor doet zich voor dat zowel de tumor als de behandeling schade kan geven aan het brein. Zowel radiotherapie/ bestraling, als operatieve verwijdering van de tumor en/of medicamenteuze therapie, grijpen in in het ingewikkelde netwerk in de hersenen. Motoriek, spraak, zicht en/of cognitieve functies kunnen achteruitgaan door deze behandelingen.

Graad 1-4 

Een tumor wordt in vier gradaties ingedeeld.

Graad I. Hierbij is sprake van een tumor die zich vrijwel hetzelfde gedraagt als normaal hersenweefsel. 

Graad II. Dit type tumor laat een toegenomen groei van de glia (cellen in de hersenen die de neuronen verzorgen)zien, maar zonder kenmerken van kwaadaardigheid. Bij graad I en graad II spreekt men van een laaggradig astrocytoom.

Graad III. Hierbij is sprake van kwaadaardigheid. Verandering van de celkernen en toename van de groei van de bloedvaten treden op.

Graad IV. Bij dit type is er sprake van een ongeremd groeiende tumor, die zich snel uitbreidt. De bloedvaten kunnen het niet meer bijhouden en er ontstaat weefselverval.

Toch zegt de graad niet alles, want het gedrag van een tumor kan verschillen per persoon.

Iemand kan veranderen...

Een hersentumor kan invloed hebben op karakter en gedrag van de getroffene en op de cognitieve functies. Niet alleen wordt dat veroorzaakt door onzekerheid en stress maar ook door de plaats van de tumor in de hersenen. Er is dus een fysieke oorzaak. Bepaalde karaktertrekken kunnen versterkt worden, maar ook ander, nieuw gedrag kan vertoond worden.

Bij 90% van de mensen met een hersentumor of met een hersenmetastase (uitzaaiing naar de hersenen) óf met de behandeling van de tumor of uitzaaiing, kwamen cognitieve veranderingen voor. Zowel bij chirurgie, bestralingstherapie, chemotherapie en immunotherapie.

Het geheugen kan aangedaan zijn, de aandacht en concentratie en tempo van denken en handelen. Iemand kan hyperactief, maar ook apathisch worden. Sommigen worden achterdochtig of krijgen moeite met uitvoerende taken. Maar een veelgehoorde klacht is de vermoeidheid. Sommigen noemen dat een plotseling gevoel van uitputting omdat de energieboog kort is per dag. Lees  meer.

Klachtenpatroon loopt uiteen

Een hersentumor kan zeer uiteenlopende klachten geven. Deze zijn afhankelijk van de plaats en de grootte van de tumor en/of schade door bestraling en/of chemotherapie. Omdat de klachten geleidelijk kunnen toenemen komt het voor dat mensen de langzame veranderingen niet altijd toeschrijven aan de hersentumor.
Wees hier alert op!

Mogelijke verschijnselen zijn:

• hoofdpijn (hoewel hoofdpijn vaak pas in een later stadium optreedt als het ergens tegen aan drukt. De hersenen zelf zijn namelijk gevoelloos. Pijn wordt gevoeld aan de buitenkant van het hoofd: schedel, hersenvliezen, spieren en bloedvaten).
• misselijkheid en overgeven
• overgeven zonder misselijkheid
• verlammingen
• epilepsie epileptische aanvallen
• slaperigheid
• gehoor- en gezichtsstoornissen
• uitvalverschijnselen als niet goed praten, onzeker lopen, gedeeltelijke verlammingen afhankelijk van de plaats van de tumor in het hoofd; Bij groei in een deel van de hersenen dat beweging aanstuurt: verlammingsverschijnselen in de andere lichaamshelft.
• soms bij langzaam groeiende tumoren gedragsmatige veranderingen, sloomheid, apathie of geagiteerd gedrag, agressie, snelle wisselingen in gedrag
• cognitieve veranderingen
• ernstige vermoeidheid, de dagelijkse energievoorraad is sneller op
• dag nacht omwisseling / het dag nacht ritme wordt omgedraaid
• geheugenproblemen

Afhankelijk van de plaats van de tumor kunnen de gevolgen zijn:

• ongeremde emoties
• afasie moeilijk of niet spreken, haperend spreken dysartrie, langzamer spreken

• apraxie (het onvermogen complexe handelingen in de juiste volgorde te verrichten)
• neglect 
• moeite met slikken , dysfagie
• visuele gevolgen
• zwakte in arm of been / verlamming
• moeite met de balans
• hemianopsie zie de foto hieronder: half niet zien.
  

Tumor in de linker hersenhelft:

• (lichte) verlammingen
• problemen met de taal, bijvoorbeeld woorden niet goed kunnen uitspreken of niet goed begrijpen wat anderen zeggen.

• ook kunnen er geheugenstoornissen zijn. Zie info op de pagina linker hersenhelft.
  

Tumor vóór in de hersenen: 

• gedragsveranderingen kunnen voorkomen, zoals traagheid, onverschilligheid of juist prikkelbaarheid en humeurigheid; impulsiviteit maar ook initiatiefloosheid. Zie info op de pagina voorhoofdskwab/ frontaalkwab.
  

Tumor achterin de hersenen:

• veroorzaakt soms problemen met lezen en zien. Zie info op de pagina achterhoofdskwab/ occipitaalkwab.
  

Tumor in de hypofyse:

• kan eetstoornissen geven. Zie info op de pagina hypofyse.
  

   

Tumor in de hersenstam:

• kan leiden tot slaperigheid en vermoeidheid. Zie info op de pagina hersenstam.

Schade in de hersenen door de operatie en schade in de hersenen door chemotherapie wordt besproken op een speciale pagina, volg deze link

Ongeveer 30% van de mensen die een chemotherapie hebben ondergaan houden klachten op cognitief vlak. Lees meer volg deze link.

Download het magazine hieronder: Verder leven met een chemobrein.

Primaire tumoren

• Glioom tumor van het hersenweefsel

• Meningeoom Meningeomen tumor in de hersenvliezen de meest voorkomende tumorvorm

• Adenoom of Craniofaryngeoom Hypofesetumoren tumor in de hypofyse

• Angioom tumor in de bloedvaten

• Uitzaaiingen

• In of bij ruggenmerg

• Brughoektumoren vestibulair schwannoom / acousticus neuroinoom (acoustic neuroma)

• Medulloblastomen

• Hersenstamglioom / ponsglioom

• Plexustumoren

• Pijnappelparenchymale tumoren Graad II+ III
• Pineoblastoom /pinealoblastoom Graad IV
• Papillairtumor Graad II + III

• Laaggradige gliomen

• Kiemceltumor

• Kiemceltumoren van de pijnappelklier

• Medulloblastoom
  

• Hersenuitzaaiingen

• Tumoren van de hypofyse

• Zeldzame tumoren

Klik hier Subpagina Overzicht Primaire tumoren

De neuroloog vertelt over een hersentumor

Behandeling van een tumor

Een neuroloog stelt op grond van de verschijnselen de diagnose. 

Aanvullend kan een CT- of MRI-scan een eventuele tumor in de hersenen laten zien.

De behandeling is afhankelijk van het soort tumor en het stadium waarin deze zich bevindt. De tumor zit tussen gezond weefsel waardoor deze soms moeilijk operatief te verwijderen is.

Een bestralingskuur of chemotherapie (medicijnen) kan vervolgens voorkomen dat een gezwel weer terugkomt. De toekomstverwachting van iemand met een hersentumor verschilt van situatie tot situatie, van mens tot mens.

(Als de video niet zichtbaar is klik op de link met de naam van de video) 

video hersentumor diagnose:

video : hersentumor onderzoek:

video hersentumor behandeling:

video: hersentumor nazorg:

Wat is een MRI?

Een MRI is een onderzoeks-scan met een hele sterke magneet waarmee met geluidsgolven beelden (foto's) gemaakt kunnen worden van iemands hoofd. Daarmee kan heel precies de plaats bepaald worden waar een tumor zich bevindt.

Omdat dit onderzoek gebruik maakt van een magneet is mogen er geen metalen op of ín het lichaam gedragen worden. Het apparaat maakt veel lawaai.

Je krijgt een bel in de hand en er is en microfoon om met de medewerkers te kunnen praten. Je mag eigen muziek meenemen om naar te luisteren.
Lees de uitleg over alle hersenscans via deze link.

Filmpje uitleg MRI onderzoek van het hoofd klik hier

Ependymoom bij kinderen/jongvolwassenen

Een ependymoom is een kwaadaardige hersentumor die ontstaat in de ependymcellen. Deze hersencellen bekleden de binnenkant van de hersenholten (ventrikels) en het centrale kanaal van het ruggenmerg.

Daardoor komen ependymomen ook in het ruggenmerg voor. 
De hersentumor komt voor bij 1 op de 400.000 kinderen. De patiënten zijn meestal jong. Een derde is jonger dan twee jaar.

Ependymomen in het ruggenmerg komen meer voor bij pubers en jongvolwassenen.

Pseudotumor cerebri (PTC) Idiopathische Intracraniele Hypertensie

Bij een pseudo tumor cerebri ervaart de patiënt klachten van een hersentumor maar is er geen tumor. De term is verouderd. Het staat nu bekend als Intracraniële Hypertensie (IH of IIH) of Benigne intracraniële hypertensie (BIH). Het is een aparte aandoening waarbij er sprake is van een onverklaarbare stuwing van het vocht (liquor) in de hersenen. (Zie op die pagina voor meer).

De getroffene heeft vrijwel alle symptomen van een hersentumor, maar de tumor is niet aanwezig. Klachten kunnen zijn: hoofdpijn, pijn in de nek en/of schouders, oorsuizen (tinnitus), misselijkheid, braken, wazig zien en soms dubbelzien.

Deze aandoening moet niet verward worden met een waterhoofd waarbij sprake is van een teveel aan hersenvocht in de hersenkamers.

Informatie of belangenorganisaties voor mensen met kanker

• Hersentumor.nl
• De Integraal Kankercentra (IKNL).
• https://hersentumoren.info
• https://stophersentumoren.nl/

• Informatie over kinderneurologie: www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/tumoren/ependymoom.php

• Website van Vereniging Kinderkanker Nederland

•  Voorlichtingscentrum van de Nederlandse Kankerbestrijding.

• Gratis Hulp- en Informatielijn: 0800 -022 66 22 of 0800- KWFKANKER (op werkdagen tussen 10.00 -12.30 uur en 13.30 -16.00 uur).

Uw gesprek komt binnen op een telefonisch antwoordsysteem.

Dit systeem is bedoeld om zoveel mogelijk patiënten en hun naasten zo snel mogelijk te woord te staan.

Bestellen van brochures kan 24 uur per dag. Organisaties en instellingen kunnen uitsluitend schriftelijk of via Internet bestellen. Op de Internetsite van de Nederlandse Kankerbestrijding is ook informatie voor patiënten beschikbaar:

Deze instelling organiseert onder andere de cursus 'Kanker... en dan?' voor kankerpatiënten en hun naasten. Ook kun je hier informatie krijgen over groepsbijeenkomsten en (individueel) lotgenotencontact.

• Vereniging van Integrale Kankercentra: (030) 234 37 80 Nederlandse Kankerbestrijding: (0800) 022 66 22

• Op www.oncoline.nl vind je o.a. de richtlijn voor diagnostiek en behandeling van patiënten met een glioom.
• Stichting Stop Hersentumoren.nl
• Hersentumor.nl

• Folder Hersentumor van de Hersenstichting