Het Latijnse woord voor bloeduitstorting is hematoom. Men spreekt zowel over bloeding als hematoom.

Een subduraal hematoom of subdurale bloeding zit tussen het harde hersenvlies (de dura mater) en het tweede vlies om de hersenen, het spinnenwebvlies (arachnoïda). Subduraal betekent onder het harde hersenvlies. De bloeding zit buiten het eigenlijke hersenweefsel. Maar de bloeding /bloeduitstorting kan levensbedreigend zijn omdat het wel op het hersenweefsel drukt en zo letsel kan veroorzaken. Meestal betreft het een ader die geknapt is.

Deze bloeding is vaak ten gevolge van een ongeval. Daarbij heeft een kneuzing van de hersenen plaats gevonden (contusio cerebri). Het hoort dan onder Traumatisch hersenletsel. Soms vormt een subduraal hematoom zich op de tegenoverliggende zijde van de hersenen dan waar de botsing plaatsvond.

Minder vaak wordt het subduraal hematoom veroorzaakt door vasculaire aandoeningen (ziekten van de bloedvaten), door antistollingsmedicijnen of door een directe beschadiging van de veneuze sinussen.
Bij kinderen / jongeren kan de oorzaak gelegen zijn in een arachnoïdale cyste.

De hersenvliezen

Om de hersenen heen liggen de hersenvliezen. Deze hersenvliezen vervullen een functie in de voeding van de hersenen en dienen ook als stootkussen, ter bescherming van de hersenen. De lagen zijn opgebouwd van buiten naar binnen:

• Hoofdhuid 

• Beenvlies 

• Bot 

• Harde hersenvlies  (dura mater met twee lagen)

• Spinnenwebvlies  (arachnoïda)

• Subarachnoïdale ruimte

• Zachte hersenvlies (pia mater)

↓

Het harde hersenvlies

Het harde hersenvlies ligt direct en overal tegen de schedel. Het harde hersenvlies bestaat uit twee lagen:

• de periostale laag, aan de kant van het bot. Het vormt een geheel met het botvlies van de schedel.
• de meningeale laag, aan de kant van de hersenen

Tussen de twee lagen liggen op een aantal plaatsen bloedbanen.

Drie tijdsperiodes van de vorming van een subduraal hematoom

Een subduraal hematoom kan zich over drie tijdsperiodes vormen:

• acuut - het hematoom vormt zich onmiddellijk na het aanvankelijke letsel
• subacuut - het hematoom vormt zich tot ongeveer een week na het aanvankelijke letsel (soms iets langer)

• chronisch - het hematoom vormt zich gedurende ongeveer een periode van twee tot drie weken na het letsel.

Deze periodes zijn niet heel zwart-wit afgebakend.

Oorzaken

De acute subdurale bloeding komt meestal voor na een ernstig ongeval met schedelletsel zoals een auto-ongeluk of lichamelijk geweld of een ernstige val. Hierdoor scheuren bloedvaten af. Het is een medische spoedsituatie en chirurgisch ingrijpen is noodzakelijk. De prognose is precair.

De chronische subdurale bloeding treedt meestal op bij oudere mensen. De hoeveelheid hersenweefsel neemt namelijk af naarmate men ouder wordt, maar kan ook afnemen door chronisch alcoholgebruik, waardoor de ruimte tussen schedel en het harde hersenvlies iets groter wordt.
De bloedvaatjes zijn dan kwetsbaarder voor een trauma en er is meer ruimte voor een bloeduitstorting. Daardoor kan een bloeding ongemerkt groter worden en kunnen de symptomen later optreden.

Soms heeft iemand een botsing gehad waarbij alles goed leek te zijn met die persoon. Diegene kon lopen en praten en was helder bij bewustzijn. Dagen later kan die persoon dan op de spoedeisende hulp binnen worden gebracht met sufheid, krachtsverlies en hoofdpijn. Bij hersenscans kan dan een subduraal hematoom gezien worden en zelfs een verschuiving van de hersenen voorbij de middellijn en ventrikels/ hersenholtes. Dat wordt een midline shift genoemd. Zie onze specifieke uitleg over midlineshift.
Zie afbeelding:

Ook een klein ongeval, zoals een stoot met het hoofd tegen een kozijn of een kofferbak, kan een bloeding in het hoofd veroorzaken. De bloedvaatjes kunnen ook knappen door veelvuldig hoesten of niezen.

Veel patiënten kunnen zich geen ongeval herinneren. Het ziektebeeld ontwikkelt zich sluipend en kan bestaan uit sufheid, verwardheid, spraak- en begripsstoornissen, eventueel een halfzijdige verlamming. Het lijkt wat op dementie. Als de bloeduitstorting groter wordt, geeft het meer druk op de hersenen en kan iemand bijvoorbeeld verwarder worden, epileptische insulten krijgen, en bewustzijnsdalingen vertonen.


Vasculaire aandoeningen kunnen een andere acute oorzaak zijn van een subdurale bloeding. Daaronder vallen: aderverkalking, hoge bloeddruk, slagaderlijke aneurysma en arterio veneuze malformaties (AVM). Soms ligt de oorzaak juist in antistollingsmedicatie tegen deze aandoeningen. Dat risico maakt het voor een arts moeilijk om soms de juiste afweging te maken om wel of geen bloedverdunnende medicijnen voor te schrijven. Een subdurale bloeding valt onder de intracraniële bloedingen, dat wil zeggen bloedingen die binnen de schedel plaatsvinden.

VERSCHIJNSELEN

Een subduraal hematoom kan gepaard gaan met één of meer van de volgende symptomen:

• hoofdpijn
• misselijkheid (soms met braken)
• verlamming aan een arm of been
• spraakproblemen
• epileptische aanvallen met schokken van armen en benen
• achteruitgang van geestelijke vermogens (verwardheid, vergeetachtigheid, gedragsveranderingen)
• incontinentie
• slaperigheid en/of suf worden
• bewusteloosheid.

Door kleine gaatjes in de schedel te boren kan de bloeduitstorting afgetapt worden.

Wanneer zich een dik kapsel gevormd heeft, moet dit via een luikje worden verwijderd.

Het schedeldak wordt in de gevallen van een chronische bloeding meestal pas na een aantal weken weer hersteld, omdat de hersenen eerst weer moeten uitzetten.

De aandoening komt soms dubbelzijdig voor. De prognose voor een chronisch subduraal hematoom is goed. De prognose van een acuut subduraal hematoom is helaas niet goed. De ernst van de gevolgen hangt ook samen met of het hersengebied lang of korter verdrukt is geweest, tijdelijk of permanent beschadigd zijn.

Tekening: Een bloeding en bloeduitstorting tussen↑ het harde hersenvlies en de hersenen/spinnenwebvlies

Een Engelstalig animatiefilmpje over subduraal hematoom:

Lees meer

Lees meer over subduraal hematoom, behandeling nazorg en herstel op de volgende sites:
Neurochirurgie Zwolle

Nederlandse vereniging neurochirurgie

Duidelijke afbeeldingen staan op: https://radiologyassistant.nl/neuroradiology/hemorrhage/traumatic-intracranial-haemorrhage

Lees meer op de pagina hersenbloeding.
Lees meer over de bloedvaten van de hersenen en bloedvaten onder de schedel.
Lees meer over de neurologische gevolgen, waaronder onzichtbare gevolgen en cognitieve gevolgen.