Woord vooraf:
Omdat een zo betrouwbaar mogelijk beeld van het cognitieve functioneren moet worden verkregen, kunnen we op deze pagina niet de afbeeldingen van de test laten zien. Het zou in het nadeel kunnen zijn van de persoon met hersenletsel die binnenkort zo'n NPO test moet doen, als diegene "beter scoort" omdat hij of zij heeft kunnen oefenen. Dan breng je niet goed het hersenletsel in beeld. Voor omstanders wijzen we naar onze webshop voor de test met de woorden in andere kleuren geschreven.

Een neuropsychologisch onderzoek, afgekort NPO , kan verborgen schade aan het brein aan het licht brengen. Het onderzoekt psychologische verschijnselen en functies met een veronderstelde neurologische achtergrond. Het kan soms gevolgen van hersenletsel in kaart brengen dat een MRI of CT scan niet kan.

Dat kan niet alleen inzichtgevend zijn voor de behandelaar, maar evenzo voor de persoon zelf of voor diens naasten. Het kan confronterend zijn dat taken die je vanzelfsprekend goed deed, ineens niet meer lukken of veel moeite kosten. Denk bijvoorbeeld aan het werken onder tijdsdruk.
In die zin kan een NPO ook helpend zijn, dat jij of je naaste wel degelijk hersenletsel heeft. Dat specifieke taken niet meer lukken en dat het leven daar aan aangepast moet worden.

Een neuropsychologisch onderzoek wordt aangevraagd wanneer er klachten zijn op het gebied van:

• het cognitief functioneren, zoals veranderingen in aandacht, geheugen, waarneming, taal, denken, tempo en uitvoeren van handelingen;
• gedrag en emoties, zoals initiatiefverlies, verminderde sociale vaardigheden, agressiviteit, angst, depressiviteit, vijandig gedrag en persoonlijkheidsveranderingen.

Wat houdt het neuropsychologisch onderzoek in? Bij het onderzoek worden de klachten door middel van een gesprek in kaart gebracht. In het gesprek wordt ook geprobeerd inzicht te krijgen in het functioneren zoals het was voor de klachten.

Daarnaast krijgt men een aantal tests en soms ook vragenlijsten. De tests zijn meestal een soort puzzels en quizvragen. De tests meten onder andere intelligentie, korte- en lange termijngeheugen, concentratievermogen, werktempo, waarneming, taalvaardigheid, ruimtelijk inzicht en planning.

Tevens wordt aan de hand van het NPO getest of iemand schade heeft in het zien; is het zicht beperkt (voor een deel?). Ook wordt getest of de persoon in kwestie goed het overzicht heeft door onder andere te kijken of hij/zij twee dingen tegelijk kan doen en de tijd kan bewaken.

Specifieke hersengebieden geven specifieke schade en daar zijn weer specifieke tests en puzzels voor.

Voorbeelden van tests voor praktisch inzichtelijk denken

Verschillende tests om te onderzoeken of iemand praktisch, inzichtelijk (performaal) kan denken.

Doolhoftest. Kan iemand in gedachten al vooruit denken en plannen om te zien of de weg naar de uitgang gevonden kan worden?

Rood en witte blokjes. Kan iemand een specifiek patroon met de losse rood en witte blokjes namaken? Hiermee kan aangetoond worden hoe het met het waarnemingsvermogen gesteld is en of iemand doelgericht gedachten om kan zetten in handelingen.

Plaatjes in logische volgorde zetten. Kan iemand een juist verhaal maken van losse afbeeldingen? Dat test of iemand oorzaak en gevolg kan zien.

Onvolledige tekening. Kan iemand door heel kritisch te kijken zien welk detail ontbreekt in een afbeelding?

Substitutie. Kan iemand visuele informatie verwerken en zich zo concentreren en ondertussen snel werken als diegene symbolen aan een reeks cijfers of geometrische vormen moet koppelen?

Figuurleggen. Kan iemand zonder een voorbeeld te zien, losse puzzelstukjes tot een figuur vormen?
Hiermee wordt weer het ruimtelijk waarnemingsvermogen getest naast het doelgericht handelen.

Herkent iemand gezichten? Kan iemand in een reeks afbeeldingen dezelfde persoon terug herkennen?

Symbolen vergelijken. Kan iemand in een symbool herkennen in een reeks andere symbolen? Kan iemand snel visuele informatie verwerken en kan iemand zich concentreren?

Voor de ene mens zijn sommige tests makkelijk, maar voor de andere moeilijk. De vragenlijsten brengen klachten over angst of somberheid goed in kaart. Het onderzoek kan ook informatie geven over de aard van veranderingen in het denken, maar ook de locatie van het letsel in de hersenen.

De test is niet meer betrouwbaar als mensen vooraf onze site hebben bekeken. Dat kan erg in het nadeel van de te testen persoon zijn. Daarom laten we slechts een enkele afbeelding zien. Ga niet oefenen!

Een neuropsychologisch onderzoek duurt gemiddeld drie uur, maar dat kan afwijken. Als de testpersoon bijvoorbeeld minder belastbaar is, wordt de test in twee keer gedaan. De testpersoon geeft altijd aan wat hij nog aankan.

De resultaten van het NPO worden vervolgens in het neuropsychologisch verslag verwerkt. Het verslag bestaat uit de volgende onderdelen:

• Extra informatie/anamnese/voorgeschiedenis (hoe patiënt (mogelijk) het hersenletsel is opgelopen met daarbij de meest recente beeldvorming van de hersenen, de huidige klachten die de patiënt ervaart, de hulpverlenersgeschiedenis met daarbij eventueel eerder (neuropsychologisch)onderzoek, de persoonlijke- familie en- sociale situatie en de medicatie die op dat moment gebruikt wordt).
• Observaties die tijdens het (neuropsychologisch) onderzoek zijn gedaan
• De resultaten: Bespreking van de gevonden testresultaten
• Conclusie: samenvatting van bovenstaande onderdelen met een conclusie.

Piekprestatie

Men moet beseffen dat een NPO onder optimale omstandigheden plaatsvindt, zonder afleidende factoren. In deze situatie kan soms een piekprestatie worden neergezet die in het dagelijks leven wellicht niet gehaald kan worden.

• De testruimte moet goed verlicht en geluidsarm zijn
• Uitvoerbaarheid voor de patiënt van de test (goed kunnen horen of zien" instructie begrijpen"  tijdslimiet voor de test opheffen)
• Kunnen volhouden  voor  de  patiënt    (vermoeidheid,   geen  moeilijke    starttest,  computergebruik  voor   ouderen)  dat  de  testprestatie  beïnvloedt, maar niet valt  binnen de meetpretentie van de test).

Disharmonisch profiel

Een neuropsychologisch onderzoek kan een disharmonisch intelligentieprofiel aan het licht brengen, iets wat bij veel mensen met hersenletsel voorkomt. In de nieuwste WAIS (Wechsler Adult Intelligence Scale) worden deze testen niet meer gebruikt.
Enerzijds kan iemand verbaal sterk zijn maar op uitvoerende taken heel slecht scoren, zoals niet kunnen plannen of overzien.

De cognitie wordt gemeten met een intelligentietest. Lees meer over cognitieve problemen na hersenletsel. Lees meer over moeite hebben met de uitvoerende taken ofwel executief disfunctioneren.

Geheugen

Tijdens het NPO worden verschillende geheugen testen afgenomen. Het doel van elk van deze testen is voornamelijk om de capaciteit van het werkgeheugen, kortetermijngeheugen en lange termijn geheugen te onderzoeken.

Soms wordt er een onderscheid gemaakt in het visueel geheugen en het geheugen voor woorden/zinnen.

Woordenkennis, begrijpen

Heeft iemand begrip van sociale situaties van woordbegrippen, algemene principes, is er algemene kennis en kan die kennis nog toegepast worden? Hier zijn verschillende tests voor.

Verdeelde aandacht opbrengen

In een NPO zit meestal ook een Stroop kleurentest, genaamd naar dhr. Stroop die deze test bedacht. Deze test is bedoeld om de verdeelde aandacht te meten.  

In deze taak worden kleurwoorden gedrukt in tegenstrijdige inktkleuren. Zo wordt bijvoorbeeld het woord ROOD gedrukt met gele inkt. De opdracht is om in een hele serie van zulke woorden steeds de kleur van de inkt te benoemen. De neiging om het woord zelf op te lezen moeten we daarbij dus onderdrukken. We tonen een klein stukje:

Executieve functies (regelfuncties)

Symptoomvaliditeitstests (SVT’s)

Symptoomvaliditeitstests (SVT’s) zijn neuropsychologische tests waarmee vastgesteld kan worden of bij patiënten sprake is van cognitief onderpresteren.

Deze test kunnen zowel vragenlijsten zijn als redeneer- of geheugentaken. 

De tests onderzoeken of een patiënt zijn klachten bijvoorbeeld overdrijft of expres onderpresteert.

De oorzaak hiervan kan erg verschillend zijn. Er kunnen bijvoorbeeld factoren zijn waardoor iemand slechter wil presteren, of bepaalde klachten wil versterken, maar het kan natuurlijk óók juist door het hersenletsel komen.

Iemand kan natuurlijk ook blindelings de vragenlijsten invullen of de vragen niet begrijpen. 

Daarom is de totale test van waarde, welke hersengebieden zijn aangedaan? Komt dat overeen met de testresultaten?

Wordt een NPO vergoed door de zorgverzekeraar?

Zie het antwoord op https://www.hersenletsel-uitleg.nl/informatie/behandelaars-professionals/neuropsycholoog#12

Het Expertise Centrum Diagnostiek van Altrecht heeft meerdere vestigingen in de Randstad en zij verrichten wel NPO's voor de eerste lijn. Hier is wel een verwijzing voor nodig van de huisarts of medisch specialist. Dit wordt vergoed vanuit de basisverzekering.

Wanneer een cognitieve screening en wanneer een kort of uitgebreid NPO?

Een cognitieve screening / Montreal Cognitive Assessment (MoCA).

Door veranderingen in functioneren in de eerste weken na een beroerte wordt een uitgebreid NPO bij voorkeur niet in de (sub)acute fase van een beroerte uitgevoerd.
Het advies is wel om elke patiënt in de (sub)acute fase (<4 weken na de beroerte) te screenen middels de Montreal Cognitive Assessment (MoCA).

De Montreal Cognitive Assessment is een beknopt screeningsinstrument voor het meten van cognitieve achteruitgang. Het meet:

• executieve functies
• visuospatiële vaardigheden,
• aandacht
• concentratie
• werktempo
• taal
• korte termijn geheugen
• oriëntatie

Om de aard en ernst van de cognitieve stoornissen verder te onderzoeken kan een standaard een kort of uitgebreid neuro-psychologisch onderzoek (NPO)worden ingezet.
Het korte NPO is door neuropsychologen ontwikkeld als een tussenweg tussen screening en het uitgebreide NPO.
Het uitgebreide NPO vergt veel tijd vergt van zowel de neuropsycholoog als de patiënt en is vooral vanwege de belastbaarheid van de patiënt, vaak niet op korte termijn na een hersenletsel haalbaar.

Omdat de invloed van cognitie op het algehele herstel na een beroerte belangrijk is, is het zinvol om dit korte NPO al in een vroeg stadium te verrichten en hiermee de revalidatiebehandeling te bepalen.

• Een kort NPO geeft een globale indruk van het cognitief functioneren en bestaat uit een anamnese, heteroanamnese, observaties, testonderzoek met twee tests per cognitief domein (maximaal 45 minuten), en rapportage met een indicatiestelling. Dit onderzoek kan in alle fasen na een beroerte of ander hersenletsel worden afgenomen. Het meet:
  
  • taal
  • visuele perceptie
  • executief functioneren
  • geheugen
  • aandacht
  • mentaal tempo
• Het uitgebreide NPO is niet alleen gericht om het cognitief functioneren en functiestoornissen te objectiveren maar ook op de invloed van psycho­logische factoren op het functioneren (emotionele factoren, gedrag, invloed van psychologische factoren en persoonlijkheid).
  bron: https://www.revalidatie.nl/ntr/cognitieve-screening-en-diagnostiek-na-een-beroerte-het-kan-beter/

Advertentie:

Wie ansichtkaarten wil bestellen met de Strooptest, steunt ons werk! Kijk op de pagina 'leuke ansichtkaarten'. Alvast dank!

Advertentie: