Verslaving aan sociale media is een groeiend probleem. Mensen met hersenletsel zijn gevoeliger voor socialbesitas met nadelige gevolgen van dien. Wij bespreken enkele hersenletseloorzaken, gevolgen en oplossingen.

 

Inleiding
Het werd al eerder gemeld bij 1 Vandaag dat verslaving aan sociale media werd een groeiend probleem is onder jongeren in de leeftijd 12 t/m 28 jaar. Zij gaan steeds intensiever gebruik maken van Facebook, Twitter en Whatsapp. Zij sturen tot wel meer dan 400 berichtjes per dag. Psychische vermoeidheid en  minder sociaal gedrag zijn onder andere de gevolgen. 

Mensen met hersenletsel lijken ook veel meer gebruik te maken van social media maar zijn al kwetsbaar door de constante vermoeidheid die het letsel veroorzaakt.

Keerzijde

Aan de mooie kant van social media en E-health zit een keerzijde. Teveel achter een beeldscherm zitten kan niet alleen versterkte vermoeidheid en hoofdpijn en overprikkeling geven, maar de verkeerde houding die aangenomen wordt om naar een beeldscherm te kijken of om dat beeldscherm vast te houden, kan de nek- en bovenarm spieren en rugspieren overmatig belasten met akelige gevolgen van dien.

Socialbesitas oorzaken bij hersenletsel 

We leggen een aantal factoren uit waardoor mensen met hersenletsel gevoeliger zijn voor 'socialbesitas' (verslaafd zijn aan social media):

Veranderde vriendschappen

In veel situaties is het leven al zo ernstig veranderd dat de persoon met hersenletsel niet meer aan oude hobby's of sport kan deelnemen.

Vriendschappen die gebaseerd waren op samen iets ondernemen, samen sporten, samen stappen, samen muziek maken blijken langzamerhand te verwateren. Daarvoor in de plaats komen vaak de internetvriendschappen die vaak de enige 'reddingslijn' naar buiten blijken om in contact te blijven met mensen.

Meer aanbod van hulp, kennis en steun on line 
Meer en meer organisaties bieden E-health-cursussen aan of blijven in contact met hun achterban via social media. Facebookgroepen voor lotgenoten blijken een goed mogelijkheid om onderling kennis uit te wisselen. Niet alleen kennis wordt uitgewisseld, mensen delen lief en leed en steunen elkaar in moeilijke tijden.

Persevereren

Mensen die last hebben van persevereren door hersenletsel (niet meer kunnen stoppen met een activiteit of emotie of gedachte) zijn extra gevoelig om door te gaan met berichten beantwoorden of chatten. Als dat gebeurt in een hersenletsel-lotgenotencontact op social media brengt dat het gevaar met zich mee dat de persoon aan de andere kant van het internetgesprek opgeslokt wordt, leeggezogen wordt qua energie. Immers die persoon heeft óók hersenletsel.

 

Overprikkeling  

Mensen met overprikkelingsklachten kunnen een zintuiglijke prikkel niet negeren. Door het beschadigde of kapotte filter in de hersenen is een hoorbaar of zichtbaar signaal van een social media melding even belangrijk als alle andere prikkels.

 

Onderprikkeling
Door gebrek aan dagstructuur of door moeite met tijdsbesef kunnen mensen met hersenletsel soms doelloos de dag door komen. Ze zoeken naar houvast en dat kan social media bieden. Er is afleiding waardoor het gevaar van onderprikkeling en je leeg voelen afneemt. Er vindt actie- en reactie plaats en daardoor kunnen ze zich minder akelig voelen.

Concentratieverlies en geheugenproblemen

Mensen met aandacht- en concentratieproblemen kunnen snel worden afgeleid van hun oorspronkelijke taken als er een bericht voorbij komt. De gedachten worden dan immers geleid door het eerste wat opduikt in het brein. Deze mensen laten vaak een spoor van niet af gekregen taken na gedurende de dag. Ook kunnen zij bezorgd zijn dat als ze het niet meteen regelen dat zij het vergeten en dat later niet meer het gepaste moment is om te reageren.

Impulsbeheersing
Mensen met frontaalkwab letsel hebben al verminderde impulscontrole en selectieve aandacht. Zij kunnen moeilijker de aandacht richten en zijn sneller geneigd een melding te bekijken  en beantwoorden van social media.
Mensen met rechter hersenhelft letsel kunnen moeite hebben met wat impulsiever gedrag en hebben vaker dan anderen al een berichtje getypt en verzonden. Gelukkig zijn er vaak herstelmogelijkheden.
Eenmaal verstuurd is verstuurd. Het vergt daarna meer berichten om iets recht te zetten.

Moeite met druk en moeite met plannen /Iets af willen hebben
Om het overzicht te kunnen bewaken en om af te kunnen strepen van het 'to do-lijstje' reageren mensen met hersenletsel vaak meteen. "Dan is dat maar gebeurd". Ook al omdat veel mensen met hersenletsel weten dat ze rust tijd nodig hebben en die willen bewaken, gaan zij eerder door om nog iets af te ronden. Nog even beantwoorden...nog even dat....  Maar er komt geen einde... Ook mensen die ernstig oververmoeid zijn door hersenletsel hebben de neiging om 'iets af te willen hebben'. 

Letterlijk nemen van taal 
Ongeacht de locatie van het hersenletsel in het brein, nemen mensen met hersenletsel de taal vaak letterlijker of missen de intonatie van een geschreven bericht. 
Mensen met rechterhersenhelft letsel hebben het nog iets vaker dat zij taal letterlijk nemen en dat grapjes en achterliggende boodschappen niet begrepen worden. Door de miscommunicatie in het ene bericht lokt dat een volgende uit. 

Autocorrectie
Als de autocorrectie heel andere woorden maakt van wat je wilt zeggen, kan dat  veel misverstanden opleveren.

Oplossing?

Het allerbelangrijkste om een verslaving te doorbreken is inzicht krijgen in de gevolgen die het heeft op het leven. De persoon met hersenletsel in kwestie zou zich de volgende vragen moeten stellen:

• Ben ik snel afgeleid?
• Heb ik het gevoel dat ik overal altijd op moet antwoorden?
• Heb ik het gevoel dat als ik niet nú reageer dat ik het dan vergeet?
• Kan ik een impuls onderdrukken?
• Kan ik plannen en mezelf er toe brengen om later te reageren?
• Voel ik me doelloos door de dag en brengt social media afleiding?
• Begrijp ik humor vaak verkeerd?
• Vergis ik me vaker in het letterlijk nemen van taal?
• Voel ik druk op me om iets af te krijgen zodat ik straks meer rust heb?
• Mis ik mijn oude leven en mijn oude vrienden dat ik nu alleen nog digitale vrienden heb?
• Ben ik sneller uitgeput/vermoeid dan voorheen?

Deze mensen zijn extra gevoelig voor social media verslaving.

Praktische Oplossingen?

Het kan belangrijk zijn om dagstructuur te zoeken of een andere hobby te zoeken. Het kan belangrijk zijn om meer te gaan bewegen.
Het is misschien handig om een time timer aan te schaffen of met een eenvoudige kookwekker of alarm de social media tijd te begrenzen. Probeer je dan ook aan deze afspraak met jezelf te houden. Overweeg een paar trainingen volgen bij een ergotherapeut of revalidatietraject te volgen gericht op belasting en belastbaarheid, niet rennen maar plannen of grip op je energie of vraag juist om tips bij de dagstructuur.
Lees je in op de vier pagina's die wij aanbieden op deze website:

• Omgaan met vermoeidheid verminderde belastbaarheid
• PRET strategie
• Lepel theorie NAH
• Lege accu theorie

Serieuze oplossingen

• https://marloesvanzoelen.nl/hoe-houd-je-je-sociale-media-gebruik-de-hand/
• een blue light filter op de laptop, tablet en telefoon. Waardoor het beeldscherm warmer qua kleur wordt en daardoor minder fel aan de ogen is.
• Er is ook de mogelijkheid om een timer op je pc te zetten. Tijd instellen en dan gaat alles gewoon uit.
• 's Avonds na 20 uur proberen niet meer op FB te kijken. Daardoor kan je beter in slaap vallen.
• Bijna alle geluiden en meldingen uit laten staan, zodat je niet constant op elke melding of geluidje reageert. Dat geeft ook veel rust. 
• Geluid & trilfunctie altijd uit, probeer zelfs de telefoon op airplane (vliegtuig) mode te zetten en alleen op gezette tijden social media momenten pakken.
  
• Neem drie tot vijf vaste momenten op een dag om je berichten te bekijken en te beantwoorden. 
• Beperk die social media tijd (tot maximaal een half uur.)
• Vertel je 'echte' vrienden en familie dat je de rest van de dag je telefoon en/ of computer uit hebt staan.
• Twee uur voor bedtijd houd je op met alle schermen en toetsenborden.

  

Vergeet niet dat mensen met hersenletsel eerder in een uitputting terecht komen en daar slechter van herstellen.
Wees alert dat mensen met hersenletsel eerder een frozen shoulder oplopen, een vreselijk heftige pijn door een schouderkapsel dat door overbelasting verschrompelt en er voor zorgt dat de bovenarm spieren niet /nauwelijks gebruikt kunnen worden.

Een frozen shoulder kan jaren duren eer er herstel optreedt of chronisch worden.