Letsel in de occipitaalkwab / achterhoofdskwab
Woord vooraf: Het brein werkt als één geheel samen. Hersenfuncties lopen verspreid door de hersengebieden en komen voort uit de uitwisseling tussen de gebieden. Toch zijn er wel klachten aan te wijzen per hersengebied.
De Occipitaalkwabben, gelegen aan de onderkant en rugzijde van het hoofd:
- ontvangen en verwerken visuele informatie
- bevatten gebieden die helpen vorm en kleuren waar te nemen.
Schade kan vervorming van het gezichtsveld, waarneming van de grootte, kleur en vorm geven.
Specifiek:
- Afwijkingen in het gezichtsvermogen (gezichtsveld)
- Moeite met het lokaliseren van voorwerpen in de omgeving
- Moeite met de weg vinden (naar huis of in een gebouw bijvoorbeeld)
- Moeite met het identificeren van kleuren (kleur agnosie)
- Hallucinaties / Visuele illusies - onnauwkeurig zien van objecten
- Woordblindheid - onvermogen om woorden te herkennen
- Moeite met het herkennen van getekende objecten
- Onvermogen om de beweging van een object te herkennen (beweging agnosie)
- Moeite hebben met lezen en schrijven
- Maten verkeerd inschatten. Alles kan kleiner lijken dan het in werkelijkheid is of groter of zelfs ondersteboven.
De occipitaalkwab is het achterste gedeelte van de hersenschors of cerebrale cortex. In dit hersengebied wordt visuele informatie verwerkt. Informatie uit de ogen komt hier binnen en wordt verwerkt.
Hierbij volgt de informatie 2 grote stromen: de ventral stream en de dorsal stream.
(Zie afbeelding)
De ventral stream leidt naar de temporaal kwab waarbij de analyse van de informatie zich richt op wát er gezien wordt (de “wat-route”).
De informatie in de dorsal stream gaat richting pariëtale kwab, daar wordt de informatie geanalyseerd om te kunnen zeggen wáár iets is wat we zien ( de “waar-route”). Beide informatiestromen worden vervolgens naar de frontale lob gestuurd om daar door te dringen in het bewustzijn.
De occipitaal kwab is niet bijzonder gevoelig voor schade door de ligging achter in de hersenen, maar geven wel subtiele veranderingen in het visuele waarnemingssysteem, zoals van het gezichtsveld en 'vlekken in het gezichtsveld' ofwel scotoma (meervoud van scotoom)
Deze kwab is verder onder te verdelen in verschillende delen. Het achterste deel staat bekend als de primaire visuele cortex, of striate cortex.
voorbeeld van scotoma ↑ 'blinde vlekken' in het gezichtsveld
De Peristriate regio van de occipitale kwab is betrokken bij visueel-ruimtelijke verwerking en het onderscheid van beweging en van kleur.
Schade aan één zijde van de occipitale kwab veroorzaakt hemianopsie; de helft van het linker- of rechterzicht raakt verloren (verticaal gezien), en dat symmetrisch op de beide ogen. De persoon kan voorwerpen, hindernissen of mensen die zich in de buitenkant zones bevinden niet meer allemaal zien. Zien hoe dat is? Kijk naar het kruisje in dit filmpje!
Aandoeningen van de occipitale kwab kunnen visuele hallucinaties en illusies veroorzaken.
Visuele illusies (vervormde waarnemingen of percepties) geven het idee dat de vorm van objecten die te zien zijn groter of kleiner zijn, dan ze in werkelijkheid zijn. Van de objecten ontbreekt kleur of objecten hebben afwijkende kleuren.
Verwondingen in het pariëtale-temporale-occipitale associatie gebied kan woordblindheid veroorzaken bij het schrijven (alexia en agrafie).
Schade aan de occipitale kwab kan leiden tot simultanagnosia. Het is voor deze persoon moeilijk om gelijktijdig meerdere objecten (simultaan) waar te nemen.
Dat betekent in dat als iemand met schade in dit gebied bijvoorbeeld voor een bos staat, hij maar 1 boom tegelijkertijd kan waarnemen. Een hele groep mensen voor zich leidt tot bijna overprikkeling; diegene kan zich focussen op één mens om de beurt.
Coup Contra coup letsel
De occipitaal kwab is kwetsbaar voor coup contrecoup letsel. Door het terugkaatsen van het hoofd, schudden de hersenen in de harde schedel en kunnen ook plekjes op de tegenovergestelde kant beschadigd worden.
.
Bronnen:
Brainline.org, Centre for neuroskills, Kandel, E., Schwartz, J., & Jessell, T. Principles of Neural Science. 3rd edition. New York: NY. Elsevier, 1991. Westmoreland, B. et al. Medical Neurosciences: An Approach to Anatomy, Pathology, and Physiology by Systems and Levels. New York: NY. Little, Brown and Compay, 1994. http://www.brainline.org/multimedia/interactive_brain/the_human_brain.html