Weten dat.. en weten hoe....
Is er nog wel een tweedeling in het langetermijngeheugen? Na het lezen van dit artikel zult u misschien ook twijfelen.
Van oudsher wordt wat betreft het langetermijngeheugen van de mens aangenomen dat de volgende systemen onafhankelijk van elkaar opereren (zie ook hier):
A. Het expliciete (bewuste) geheugen of declaratieve geheugen
Dit is het geheugen dat gaat over bewust toegankelijke feitenkennis. Voorbeelden zijn het weten van jouw levensverhaal, je autobiografie (episodisch geheugen genoemd) of weten dat Nederland in Europa ligt (semantisch geheugen).
B. Het impliciete (onbewuste) geheugen of non-declaratieve geheugen
Dit gedeelte van het lange termijn geheugen is niet bewust toegankelijk en bestaat uit vaardigheden, gewoonten, en aangeleerde reacties (geconditioneerde responsen), die tot uiting kunnen komen door het ontvangen van sensorische informatie via horen, ruiken, zien, proeven en voelen. Een voorbeeld is het kunnen fietsen of gebruik maken van taal.
Van deze tweedeling is onlangs in Amerika ontdekt dat hij op losse schroeven komt te staan door een onderzoek naar een vrouw (Lonni Sue Johnson) met geheugenverlies. Ze lijdt aan geheugenverlies doordat een virale encefalitis haar hippocampus vernietigde. De hippocampus is het hersengebied dat vlak bij de amygdala ligt. Het is het gedeelte van de hersenen dat nieuwe herinneringen aanmaakt en ons in staat stelt om oude herinneringen op te halen.
Lonni Sue kan zich niets herinneren van haar leven voor haar ziekte. Ze weet bijvoorbeeld niet meer dat ze getrouwd is geweest.
Ze weet ook niet meer dat ze musicus was, dat ze schilderde en dat ze een amateur vliegenier was. Als haar echter wordt gevraagd hoe je een kleurenpalet moet voorbereiden dan weet ze dat precies te vertellen. Als haar wordt gevraagd naar de stappen die nodig zijn om te voorkomen dat een vliegtuig afslaat weet ze dat precies te vertellen. Ook een vraag over hoe er met een snaarinstrument moet worden omgegaan beantwoordt ze in detail.
Volgens Barbara Landau, professor cognitieve wetenschappen, at Johns Hopkins, komt hiermee de aanname te vervallen, dat weten hoe iets gedaan moet worden géén declaratieve kennis is. Het is gewoon óók declaratieve kennis, klaar. Het scherpe onderscheid tussen “weten dat” en “weten hoe” komt hiermee te vervallen.