Parese betekent een gedeeltelijke, onvolledige verlamming van spieren; krachtsverlies of spierzwakte in een deel van het lichaam.

Hemiparese is een halfzijdige spierzwakte, halfzijdig krachtsverlies of een gedeeltelijke halfzijdige verlamming. Dus in zowel een arm als het been. Het woord halfzijdig wordt ook wel vervangen door unilateraal (aan een kant van het lichaam).

Als de verlamming volledig is noemt men het hemiplegie of een halfzijdige verlamming. Zie onze pagina's voor info over halfzijdige verlamming links of halfzijdige verlamming rechts.

Een hemiparese alsook een hemiplegie kan gepaard gaan met een verhoogde spierspanning en verhoogde reflexen, dat wordt spasticiteit genoemd. Zie onze pagina over spasticiteit.

Als de spierverzwakking bij alle vier de ledematen (beide armen en benen) optreedt heet het een tetraparese of quadriparese. Dat komt bij sommige hersenaandoeningen voor.
Paraparese is een zwakte in allebei de benen of soms in een deel van de romp. Monoparese is  een zwakte in één arm of alleen één been.

Oorzaken

Zowel een hemiparese als een hemiplegie worden veroorzaakt door vormen van aangeboren (congenitaal) en niet aangeboren hersenletsel:

• beroerte (CVA)
• traumatisch hersenletsel
• hersenvliesontsteking (meningitis)
• hersenontsteking (encefalitis)
• multiple sclerose
• hersentumoren
• te vroeg geboren worden en te laag geboortegewicht
• ontwikkelingsstoornis
• hersenverlamming (cerebrale parese)
• waterhoofd (hydrocefalie of hydrocefalus)
• andere ziekten van het zenuwstelsel of de hersenen.

Mensen met een hemiparese kunnen grote moeite hebben met het bewegen van hun benen en armen. Zij hebben moeite met lopen, alsook verlies van evenwicht.

Hierdoor kan het moeilijker zijn om alledaagse activiteiten (ADL) uit te voeren, zoals met zichzelf wassen, aankleden, zelf eten, voorwerpen pakken en zelfstandig naar het toilet gaan. Als de gezichts- en of halsspieren aangedaan zijn kan iemand moeite hebben met slikken en zich vaker verslikken (dysfagie). Ook kan het moeilijk zijn om woorden goed uit te spreken door verminderde aansturing van de spieren (dysartrie). Een coördinatiestoornis (ataxie)  komt ook voor bij hemiparese. Dat wordt ook wel dronkenmansgang genoemd omdat het lijkt op de onhandige bewegingen en loop van een dronken persoon.

Welke vaardigheden verloren zijn gegaan hangt af van het gebied in de hersenen dat is beschadigd bij die persoon. De oorsprong hoeft niet altijd in de grote hersenhelften te liggen maar kan ook in de pons of in de capsula interna gelegen zijn.

De grote hersenhelften

De linkerhersenhelft stuurt de spieren aan van de rechterlichaamshelft.
Letsel in de linkerhersenhelft kan daarom ook een rechtszijdige uitval van spieren veroorzaken.

De rechterhersenhelft stuurt de spieren aan van de linkerlichaamshelft en letsel in de rechterhersenhelft kan dus linkszijdige uitval veroorzaken.

Hemiparese rechts:

Er is letsel aan de linkerkant van de grote hersenen van de getroffen persoon. De linkerkant van het brein van een persoon bepaalt onder andere het spreken en de taalverwerking.

Mogelijke problemen:

• moeite met spreken
• moeite met begrijpen wat anderen zeggen,
• moeite met het uit elkaar houden van links en rechts.

Meer info over andere gevolgen bij letsel in de linkerhersenhelft op onze speciale pagina.

Hemiparese links:

Er is letsel aan de rechterkant van de grote hersenen van de  getroffen persoon. De rechterkant van het brein regelt onder andere leerprocessen, bepaalde gedragingen en non-verbale communicatie.

Mogelijke problemen:

• overmatig praten
• korte aandachtsspanne
• geheugenproblemen.

Meer info over andere gevolgen bij letsel in de rechterhersenhelft op onze speciale pagina.

Hulp

• Een fysiotherapeut kan helpen om de lichamelijke functies te optimaliseren en om vergroeiingen zo veel mogelijk tegen te gaan. Met name in de eerste fase na het hersenletsel worden de meeste resultaten bereikt. Om thuis dagelijks oefeningen te doen zijn de Oefenapp voor € 6,99 (alleen geschikt voor Android en Apple tablets) en de Oefengids (pdf) en Extra oefeningen (pdf) ontwikkeld. Zie bij de downloads hieronder op deze pagina. De oefengids is ook in een papieren variant telefonisch te bestellen bij hersenletsel.nl via nummer 026 351 2512 (op werkdagen van 10.00 tot 14.00 uur). 
• Een logopediste kan helpen bij de moeite die ontstaat bij het spreken en slikken. (Zie filmpjes).
• Een ergotherapeut kan helpen bij het zoeken naar de juiste hulpmiddelen, bij het opnieuw leren van vaardigheden en bij het leren toepassen van strategieën. Ze kunnen ook helpen bij het geven van handvatten voor activiteiten en oefeningen.

Oefengids

Relevant om te lezen