Dysautonomie/ POTS / Posturale Orthostatische Tachycardie Syndroom 

POTS is een autonome reactie op een rechtopstaande houding; duizeligheid, neiging tot flauwvallen, moeheid, hartloppingen of moeite met cognitieve taken/ brainfog.

Posturaal orthostatisch tachycardie syndroom (POTS) is daarom méér dan een hoge hartslag of extreme hartslagstijging bij het staan.

 

De klachten die horen bij het Posturale Orthostatische Tachycardie Syndroom (POTS) kunnen soms voorkomen na hersenletsel of een hersenschudding maar ook bij andere aandoeningen.

Autonome functies

De bloeddruk en de hartslag vallen onder ander onder de 'autonome functies'.
Dat zijn functies waar je geen invloed op kunt uit oefenen met je wil.
Ze functioneren 'autonoom' /geheel zelfstandig. De hersenstam maakt deel uit van dat autonome stelsel. Dat autonome of vegetatieve zenuwstelsel regelt hartslag, bloeddruk, ademhaling spijsvertering, tranen en temperatuur: zweten, blozen en bibberen.



Dysautonomie is de overkoepelende term
Als het autonoom functioneren niet goed gaat vallen de klachten onder de overkoepelende term dysautonomie. Bij deze aandoeningen werken de zogenaamde autonome zenuwen, zenuwen die organen zoals hart, longen en bloedvaten aansturen, niet goed. Het woord 'dys' betekent het niet goed functioneren.

 

Er zijn meerdere vormen van dysautonomie. De meest voorkomende vormen van dysautonomie zijn:

  • Neurocardiogenic Syncope / NCS, ook wel vasovagale syncope genoemd= flauwvallen (syncope) doordat de bloedvaten zich plots verwijden. De bloedsomloop slaagt er tijdelijk niet in om de hersenen voldoende bloed te geven. Dat kan komen door een drukke omgeving, het horen van een naar verhaal, zien van bloed of prikken, warmte, weinig drinken, griep of diarree.
  • Orthostatische intolerantie / OI = een abnormale reactie op rechtop staan die duizeligheid, flauwvallen en andere symptomen kan veroorzaken. Het is een verzamelnaam voor klachten bij het rechtop staan, en hyperventilatie, een laag koolzurgas in het bloed. Orthostatisch betekent een ''rechtop-houding" en intolerantie "niet verdragen".
  • Orthostatische hypotensie / OH = een lage bloeddruk bij het opstaan vanuit een liggende of zittende houding. Orthostatisch betekent een ''rechtop-houding", hypotensie betekent "lage bloeddruk".
  • Hyperadrenerge POTS (hyperPOTS) is een vorm van POTS waarbij de bloeddruk en noradrenaline verhoogd worden bij het  gaan staan. Bij hyperadrenerge POTS wordt het sympathische zenuwstelsel overactiveerd:
    Verhoogde bloeddruk - heel snelle hartslag (tachycardie) hartkloppingen- angst, trillen, koude, zweterige handen en voeten als iemand rechtop gaat staan, migraine , hoofdpijn, moeten plassen na rechtop te staan, misselijkheid / braken    .
  • Neuropathische POTS waarbij teveel bloed in handen en voeten bevindt. Dit vermindert de bloedcirculatie en zorgt ervoor dat minder bloed terugkeert naar het hart (lage veneuze terugkeer), waardoor de hartslag toeneemt om te compenseren. Neuropathische POTS komen vaak voor na infectie, operatie en bij dunne vezel neuropathie. Iemand kan niet goed zweten in de ledematen
     Cyanose in de voeten (een blauwachtige kleur bij het gaan staan / warmte)
  • Hypovolemische POTS Een laag bloedvolume (hypovolume), van zowel rode bloedlichaampjes en plasma, leidt tot minder bloedterugkeer naar het hart, wat een verhoogde hartslag en een kracht van samentrekking veroorzaakt in een poging om de bloedcirculatie op normale niveaus te houden. Het geeft klachten van zwakte en niet lekker voelen bij bewegen.
  • Postural Orthostatisch Tachycardie Syndroom / POTS Zoals we op deze pagina bespreken.

 


Dysautonomie bij meerdere aandoeningen
Ook bij de ziekte van Parkinson, Multiple Sclerose (MS), Multipele Systeem Atrofie (MSA), fybromyalgie, Myalgische Encefalomyelitis (ME), Ehlers Danlos syndroom (EDS), Pure Autonomic Failure (PAF), bij sommige mensen met Systemische lupus erythematodes (SLE), bij een hersenschudding en Post-COVID / LongCOVID syndroom kunnen dysautonomie symptomen voorkomen.
Ga naar je huisarts als je deze klachten ervaart, ook als je geen aandoening hebt die niet in deze lijst staat.


Wat gebeurt er bij POTS

De hartslag gaat ineens extreem omhoog (tachycardie) bij het staan. Dat gebeurt meestal binnen tien minuten na het gaan staan, waardoor het hart meer dan 120 slagen per minuut heeft óf tenminste een verschil van 30 slagen per minuut ten opzichte van de liggende positie.

 

Er komt bij de persoon die hieraan lijdt tijdelijk te weinig bloed met zuurstof naar het hoofd bij het opstaan. Het hart gaat dit proberen te compenseren, waardoor een toename van de hartslag plaatsvindt, van soms veertig slagen per minuut, ten opzichte van het liggen. De hersenen kunnen de bloeddruk en de hartslag niet meer goed regelen.

 

Dit fenomeen kan door een arts opgewekt worden en daardoor vastgesteld met een 'kanteltafel', waarbij het bed waarop de patiënt ligt omhoog gezet tot zo’n 60/70%, waardoor de patiënt bijna in staande positie komt. De bloeddruk en hartslag worden in alle stadia gemonitord.

 


Symptomen Dysautonomie /POTS

  • duizeligheid
  • neiging tot flauwvallen
  • hartkloppingen
  • onwel worden door bijvoorbeeld in een wachtrij moeten staan of moeite hebben met lang rechtop moeten zitten.

Deze klachten treden meestal op of verergeren als je gaat staan of overeind komt uit liggende houding. De klachten kunnen gepaard gaan met een algehele malaise (slapte) gevoel, maag-darm klachten, misselijk zijn, verstoring van zweetfunctie en wazig zien.

Meer vrouwen dan mannen
Deze aandoening komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen en meer bij jonge mensen dan bij ouderen.

Wanneer onderzoeken?

Een abnormale activiteit van het autonome zenuwstelsel kan de reden zijn van deze aandoening. Als iemand hersenletsel heeft of één van de eerdergenoemde aandoeningen, en de klachten heeft van duizeligheid bij opstaan of overeind komen vanuit liggende houding met een extreem snelle stijging van de polsslag, dan is onderzoek gewenst.


Remedie

Als een arts de diagnose heeft vastgesteld van Dysautonomie/POTS, kan een oplossing gezocht worden, afhankelijk van de persoon, soms met meer lichaamsbeweging, soms met medicatie of water of zoutinname. Er wordt nog onderzocht of stimulatie van de nervus vagus zinvol is. Het is belangrijk dat Dysautonomie/POTS behandeld wordt.

 


Erfelijke dysautonomie

Er is ook een erfelijke vorm van dysautonomie; de familiaire dysautonomie (Riley-Day syndroom) waardoor de zenuwen van het autonome zenuwstelsel niet goed werken. Bij deze erfelijke variant werken ook de gevoelszenuwen minder die te maken hebben met warmte en kou en pijn.


Lotgenotencontact

Er zijn Facebookgroepen speciaal voor mensen die lijden aan Dysautonomie/POTS:

https://www.facebook.com/groups/127334184109999/
https://www.facebook.com/groups/1961532977463688/?ref=share


Een blijde reactie op deze pagina willen we u niet onthouden:
<<<<<<<Waauw! Dank je! Voelt als een bevestiging, dank daarvoor! Tranen lopen over m'n wangen☺️
Heb zolang gezocht naar de reden waarom ik me elke dag weer zo ellendig voel en ben zo blij dat ik het nu beter begrijp!>>>>>>>>>>>

 

 

Relevante links: