Urine-incontinentie komt voor bij 40-60%van de mensen met een beroerte/ CVA. Maar ook andere oorzaken van hersenletsel zoals traumatisch hersenletsel, de ziekte van Parkinson en multiple sclerose kunnen problemen geven met de controle over de blaas.

Beschadigde zenuwbanen
Door hersenletsel kunnen zenuwbanen van de hersenen beschadigd zijn, waardoor er verminderde controle over de blaas en darmen kan ontstaan of waardoor de controle geheel verdwijnt. 

Het kan incontinentie veroorzaken en/ of problemen met het plassen, met het goed uitplassen en met de stoelgang geven. Het beheersen van de blaas is een belangrijke manier om blaasontstekingen te voorkomen.

Op deze pagina behandelen we alleen de urine incontinentie.

 

De klachten kunnen worden opgedeeld in:

• plotselinge drang om te moeten plassen (urgency)        
  
• de plas niet kunnen ophouden (urge-incontinentie /aandrangs-incontinentie)
  
• vaak moeten plassen per dag     
• nachtelijk plassen (nycturie)
• de blaas niet kunnen legen
• blaaskrampen waarbij spontaan urine wegloopt 
  
• urineweginfectie / blaasontsteking

Gevolgen

Deze klachten kunnen schaamte en afhankelijkheid veroorzaken, stress geven, een afname van het sociale leven brengen en zelfs tot een depressie leiden. Er is een grote kans op doorligwonden (decubitus), als de huid te vaak wordt blootgesteld aan urine.

De kans op een urineweginfecties is groot als iemand problemen heeft met het plassen of als diegene de blaas niet volledig kan legen. Als het hersenletsel, bijvoorbeeld een beroerte , een gevolg is van suikerziekte is de kans op urineweginfecties nog groter. De urine-incontinentie kan ook tot schaamte leiden bij de familie en gevolgen hebben voor hen. 

Complexe hersentaak
De hersenen hebben een complexe taak tijdens het vullen van urine in de blaas, gedeeltelijk tijdens het lozen van urine, maar ook de overgang van de ene functie naar de andere.

Behandelingen

Bekkenbodemtraining kan een mogelijkheid zijn bij sommige incontinentieklachten bij mensen die cognitief in staat zijn een training te volgen. Mensen leren dan:

• opnieuw hoe de spieren rondom de blaas voelen
• de blaas spieren opnieuw leren aanspannen en ontspannen
• het langzaam opbouwen van het ophouden van de plas
• eerder ervaren situaties met ongelukjes "doordenken".

Enige controle over de blaas kan worden verkregen; dit vereist echter meestal de multidisciplinaire aanpak van een revalidatieteam of een gespecialiseerd bekkenbodem (fysio-)therapeut. Onthoud dat iemand door het trainen overdag de incontinentie mogelijk kan beheersen, maar ’s nachts niet.

 

Er zijn onderzoeken gedaan of magnetische zenuwstimulatie boven op het hoofd (transcutane elektrische zenuwstimulatie/ transcraniële magnetische stimulatie (rTMS)) de klachten kan verminderen. Dat kon alleen als de aansturing van de blaasspieren, vanuit de hersenen naar het motorneuron, niet beschadigd was.

Niet iedereen kon geholpen worden bleek bij de uitkomsten van het onderzoek, maar sommigen hoefden minder vaak te plassen of er blijft in de blaas minder urine achter na het uitplassen (retentie).

Soms kunnen medicijnen helpen of botulinetoxine-injecties in de blaas. Bij de laatstgenoemde injecties is ook een groot aantal complicaties gemeld (!) als moeilijk plassen en niet niet kunnen uitplassen, waarbij urine achterblijft in de blaas (urineretentie), hetgeen blaasontstekingen tot gevolg kan hebben.

  

Mogelijke oplossingen

Als iemand de aandrang om de blaas te legen niet kan voelen, zijn er andere mogelijkheden:

• een blaaskatheter geven (verblijfskatheter)
• op gezette tijden een katheter inbrengen en verwijderen, zodat de blaas regelmatig geleegd wordt 
• plasmomenten plannen
• gebruik van een externe condoomkatheter voor mannen
• in uiterste noodzaak incontinentie materiaal gebruiken.

NB! Een kans op een urineweginfectie is groot, juist ook met het gebruik van katheters.