Het Long-Covid syndroom verwijst naar klachten die weken of zelfs maanden aanhouden nadat iemand hersteld is van een acute COVID-19-infectie. Als je langer dan drie maanden klachten houdt, wordt er gesproken over langdurige (Long) COVID. COVID kan onder andere het immuunsysteem en het autonome zenuwstelsel ontregelen.

Mogelijke langdurige klachten na een COVID besmetting

Na een COVID-besmetting kan je heel veel klachten houden:

• Ernstige vermoeidheid, lusteloosheid, hoofd- / spier- / gewrichtspijn.
• Hartkloppingen, kortademigheid, duizeligheid, orthostatische intolerantie /dysautonomie (POTS)
  Bij orthostatische intolerantie ervaart iemand moeite om rechtop te staan of rechtop te blijven staan, omdat het lichaam moeite heeft om de bloeddruk en doorbloeding naar het hart en de hersenen te reguleren. Symptomen zoals duizeligheid, flauwvallen, hartkloppingen en vermoeidheid komen vaak voor. Lees meer via de link.
• Concentratie- en aandacht problemen.
• Geheugenproblemen.
• Problemen met de uitvoerende of executieve functies.
• Moeite met het visuospatiaal en visuoconstructief vermogen. Dat zijn twee belangrijke cognitieve functies. Visuospatiaal vermogen heeft te maken met het vermogen om ruimtelijke relaties tussen objecten te zien en te begrijpen, zoals het inschatten van afstanden, het herkennen van patronen en het oriënteren in een ruimte. Visuoconstructief vermogen gaat een stap verder en richt zich op het vermogen om complexe visuele en ruimtelijke informatie te gebruiken om iets te creëren of te reproduceren, zoals het tekenen van een figuur, het bouwen van een model of het oplossen van puzzels. Deze vaardigheden spelen een cruciale rol in het dagelijks leven, van navigeren in een stad tot het uitvoeren van praktische taken.
• Overgevoeligheid voor zintuiglijke prikkels en voor cognitieve prikkels, of h-ZZO dat is als zintuiglijke prikkels fysiek ziek maken met o.a. neurologische klachten.
• Slapeloosheid, angst / frustratie / depressiviteit / somberheid.
• Aanhoudende COVID-symptomen, allerlei klachten in je lichaam, (bijvoorbeeld: hoesten, koorts, wisseling in temperatuur, nachtzweten, benauwdheid, minder of niet ruiken (hyposmie /anosmie).
• Afwisselend goede / slechtere dagen.
  (zie ook de klachtentabel)

Dit is een greep uit de grote hoeveelheid klachten die je bij Long COVID kunt ervaren. De klachten kunnen lang aanhouden en kunnen een grote impact hebben op je dagelijkse leven, fysieke en mentale gezondheid, sociale contacten en werk. Vaak worden de klachten erger na inspanningen.

COVID kan het immuunsysteem en autonome zenuwstelsel ontregelen.

Het immuunsysteem beschermt je tegen ziektes en infecties, maar is niet altijd bestand tegen een COVID-aanval. Je cellen pakken het wel op, maar blijven terugvechten en het virus aanvallen. Hierdoor kan het immuunsysteem in een stresstoestand raken, waarbij allerlei immuunstoffen geactiveerd worden en overactief reageren. Ook kunnen achtergebleven virusdeeltjes voor problemen zorgen. Je immuunsysteem wordt hierdoor steeds opnieuw geactiveerd omdat er een ontstekingsreactie lijkt te zijn.

Het autonome zenuwstelsel regelt automatische processen zoals: ademhaling, bloeddruk, hartslag, spijsvertering. Het bestaat uit twee systemen: een gaspedaal voor actie, dit kost energie. Een rem voor rust, dit levert ontspanning en herstel. Je hersenstam controleert je autonome zenuwstelsel en heeft ook invloed op bijvoorbeeld je alertheid, je slapen / ontwaken. De nervus vagus is de zenuw die informatie over de toestand van je organen naar je hersenen brengt en signalen vanuit je hersenen naar je organen. Deze zenuw speelt een grote rol bij verschillende functies en brengt je lichaam van de actiestand weer terug naar de rust. Normaal gesproken houdt je lichaam automatisch een goede balans, maar COVID heeft deze balans verstoord en het automatisme flink ontregeld. Je lichaam en hersenen staan dus constant in een overlevingsmodus, dag en nacht actie in je lichaam.

Het is begrijpelijk dat dit kan zorgen voor veel klachten, door je hele lichaam verspreid. De intensiteit en klachten bij Long COVID zijn dus heel divers en houden soms lang aan. Ook kinderen van alle leeftijden kunnen dezelfde klachten ervaren! Het is belangrijk naar je huisarts te gaan als je klachten houdt, zodat eventuele onderzoeken en paramedische herstelzorg kunnen starten. Dit is herstelzorg naast medische zorg en kan bestaan uit: fysiotherapie, ergotherapie, diëtetiek, oefentherapie, logopedie. Je huisarts / medisch specialist beoordeelt of je herstelzorg nodig hebt en verwijst je door. Vaak wordt dit wel ingezet, omdat zelf herstellen erg lastig is. Je lichaam is ontregeld, je gaat dus ongemerkt vaak en snel over je grens.

Al met al wordt Long COVID een multisysteemaandoening genoemd.

Cognitieve klachten en zintuiglijke overprikkeling

Door COVID kunnen cognitieve klachten (denken, begrijpen, organiseren, onthouden) ontstaan. Dit kan zorgen voor ernstige Cognitieve en concentratieproblemen, cognitieve overprikkeling, hersenmist. Cognitieve klachten zijn vaak heel lastig te accepteren en kunnen veel onzekerheid geven. Dat is begrijpelijk, het is confronterend en frustrerend. Je kunt niet op woorden komen of haalt ze door elkaar, voelt je moe en wazig en kunt dingen niet onthouden. Je hebt chaos in je hoofd. Heb je hiervan veel last, probeer als het kan dan buiten te bewegen en jezelf te ontspannen. Focus op je ademhaling en neem de tijd, ook om de goede woorden te vinden. Tegenwerken verergert de klachten. Probeer genoeg slaap te krijgen en niet te veel te vragen van jezelf. Gun jezelf de rust.

Alle prikkels om je heen kunnen hard binnenkomen in je hersenen, omdat door COVID de prikkelverwerking verstoord is. Dit kan onder andere zorgen voor hoofdpijn, oorsuizingen, vermoeidheid en niet goed tegen geluiden, licht en bewegingen kunnen. Lees de speciale pagina over de overige fysieke klachten die door overprikkeling kunnen ontstaan.
En lees over de verschillen met de cognitieve overprikkelingsklachten die kunnen ontstaan.

Leer deze signalen van je lichaam goed kennen. Als je systeem ontregeld is kan een kleine prikkel alweer voor een disbalans zorgen. Een rustige omgeving is dus belangrijk, stilte. Mentale inspanning is ook inspanning, al zit je op de bank, probeer schermtijd te beperken. Je situatie uitleggen kan goed helpen. Begrip van je omgeving is belangrijk, onbegrip geeft vaak veel stress.

Mentale klachten

Omdat je ziek bent heb je een totaal ander leven nu, dat kan mentale klachten geven. Frustratie, verdriet, angst, somberheid en prikkelbaarheid. Probeer je situatie te accepteren, dit overkomt je. Probeer een manier te vinden om jezelf te ontspannen. Merk je dat je vastloopt, blijf hier dan niet mee rondlopen maar deel het met iemand in je omgeving of je huisarts. Het zijn onzichtbare gevolgen van Long COVID, maar belangrijk om aandacht te geven.