Niet voor altijd patiënt

De weg terug naar de partner

Van het een op het andere moment ben je het: patiënt met hersenletsel. Of het nu komt door een val, een ongeluk, hersenbloeding of kanker, de oorzaak maakt niets uit. Mensen zien en benaderen je anders, maar jij jezelf ook. Vooral in het begin ontstaat al snel de situatie dat je afhankelijk bent van anderen. Soms heb je dat zelf niet eens door, vaak ook wel. Verschillende emoties nemen de overhand, boosheid, schaamte, verdriet en angst. En al die emoties heb je niet als enige. De hele omgeving voelt ze, soms tot het punt dat het lijkt alsof het één gezamenlijk gevoel is, onlosmakelijk verbonden.

Maandenlang wordt er van alles voor je gedaan. Schema’s worden omgegooid, werk wordt soms gestaakt, sociale activiteiten afgezegd. Alles om maar tijd en energie vrij te maken voor jou als patiënt. Helaas krijgt niemand een handleiding mee van het hersenletsel en pas met vallen en opstaan, nogmaals vallen en struikelen, begin je jouw eigen patronen te zien die bij het letsel horen. Een zeer intens proces, dat ook alle tijd en aandacht verdiend. Tijdens deze ontdekkingstocht zal pas duidelijk worden wat het leven met hersenletsel kan gaan inhouden.

Na deze heel intense fase, waar zowat iedereen de focus richt op het hersenletsel, komt er een fase die vergeten en vaak zelfs overgeslagen wordt. Door de gewenning gaat al die extra aandacht voelen als gewoon, als normaal. Voor de naaste geldt, dit doe je toch voor je partner? Deze situatie zorgt er helaas voor dat de naaste in een rol achterblijft waarbij het accent is verschoven van partner naar hulpverlener.

Als naaste zie je niets liever dan dat de patiënt weer je partner wordt. Dat er beetje bij beetje een balans van geven en nemen terugkomt. Niet alleen maar nemen, maar weer leren om te kunnen geven aan de naaste. Vaak zit daar namelijk de ongelijkheid die ontstaan is na het hersenletsel. Er zal ruimte gemaakt moeten worden om deze verkenningstocht in een weer opnieuw te ontdekken relatie op te pakken en voort te zetten.

Zie een partnerschap, een huwelijk of een relatie als een dans. Als de één een stap vooruit zet, dan doet de ander automatisch een stap achteruit. En daarna draaien de rollen om. De dans lukt alleen als beiden goed in balans zijn met elkaar, luisteren naar elkaar, inspelen op elkaar, en heel belangrijk: je danst met zijn tweeën! Na een hersenletsel weer opnieuw opstaan en beginnen aan die dans kost veel inspanning en kan erg moeilijk zijn.

Het is eng, spannend en soms ook heel uitdagend. Na zo’n lange tijd weer de eerste stappen zelf zetten, zonder steun, geeft een onzeker gevoel. Niet alleen voor de partner met hersenletsel, maar zeker ook voor de naaste.

In de eerste periode na het hersenletsel zet je allebei een heel belangrijke stap naar meestal fysiek herstel. Maar het is goed om te beseffen dat de opgetreden ongelijkheid in de relatie van hulpverlener versus patiënt weer terug kan keren naar gelijkwaardig partnerschap.

Samen actief zoeken naar een nieuwe balans kan een spannende dans zijn. Hierin is het woord samen heel belangrijk. In het begin kan het lijken alsof ieder op totaal andere muziek danst. De een op een tango, de ander op een Weense wals.

De kunst is om weer naar elkaar te leren luisteren. Leer als partner met hersenletsel naast te nemen óók te geven! Daar horen emoties bij, de blije en de verdrietige. Loop er niet voor weg, loop niet voor elkaar weg.

Geef elkaar de ruimte om weer gelijkwaardige partners te worden, als een team.

Laura Jolink (partner)