Elk oog ontvangt een beeld, deze worden via de oogzenuwen naar de hersenen gestuurd. Daar wordt van die twee beelden één beeld gemaakt. Dit noemen we sensorische fusie (samenwerking tussen de ogen en de hersenen).

Als die twee beelden verschoven zijn ten opzichte van elkaar doordat de ogen niet naar precies hetzelfde punt kijken of de beelden net niet helemaal hetzelfde zijn, corrigeren de hersenen daarvoor: dat heet Fixatie Disparatie.

Driedimensionaal zien en Stereozien

Fixatie Disparatie op zich is geen afwijking maar een onderdeel van de normale samenwerking tussen de ogen. Fixatie Disparatie zorgt ervoor dat we drie dimensionaal zien (3D of stereozien).

De ogen staan niet stil in de oogkassen, maar bewegen voortdurend. Als je bijv. van links naar rechts kijkt schommelen de ogen een beetje. Dat betekent dat ook de beelden bewegen. De hersenen sturen dan de oogspieren zo aan dat de ogen kleine correcties kunnen uitvoeren waardoor de beelden op de juiste plek in beide ogen vallen. Dit noemen we de motorische fusie. (samenwerking tussen de ogen zelf).

Ontwikkeling tot tien jaar

Bij de geboorte, moeten de ogen zich nog ontwikkelen. Een baby kan nog niet goed zien en de ogen van een pasgeborene zijn ook nog niet in staat om met elkaar samen te werken. De ogen en de hersenen moeten dit nog leren. Rond de leeftijd van tien jaar zijn deze ontwikkelingen afgerond.

In deze periode kan het zijn dat de Fixatie Disparatie zich niet goed ontwikkelt, er kan dan een verstoorde Fixatie Disparatie ontstaan. Hier is niets meer aan te veranderen (voor zover nu bekend is). Zo’n verstoring kan vastgesteld worden d.m.v. het maken van een Fixatie Disparatie curve.

Na het hersenletsel

Na hersenletsel kan het zijn dat het visuele systeem verstoord is geraakt.

Wanneer het bijv. gaat om problemen van het scherpstellen (accommoderen) en de motorische fusie (samenwerking tussen de ogen zelf), wordt het ook lastiger om beide beelden op elkaar te brengen en te houden. De sensorische fusie (Fixatie Disparatie) heeft dan meer moeite om te corrigeren. Wanneer de beelden ook nog te ver uit elkaar staan kunnen er dubbelbeelden ontstaan.

Klachten kunnen zijn: hoofdpijn boven de ogen die toeneemt in de loop van de dag. Ook na het werken of lezen op een computer kunnen de klachten toenemen. Ook worden klachten genoemd van wazig zien, niet scherp lijken te kunnen stellen. Ook  drukke bewegende beelden (denk aan verkeerssituaties) kunnen moeite geven bij het zien, evenals moeite met het zien in de schemering. Er kunnen balans en evenwichtproblemen optreden. Vermoeidheid en moeite met lezen zijn ook bekende klachten.

Prismabril of oefenen

Een prismabril verplaatst het beeld een beetje waardoor de samenwerking het makkelijker kan corrigeren. Dat is wat er gebeurd bij een prismabril vanwege Fixatie Disparatie.

Er kan ook voor gekozen worden om de samenwerking tussen de ogen en het fixeren te oefenen (visuele training of orthoptisch oefenen) hierdoor kan de Fixatie Disparatie weer beter gecorrigeerd worden. Natuurlijk is er ook een combinatie behandeling mogelijk.

Wanneer de Fixatie Disparatie verstoord of afwijkend is, dient men wel voorzichtig te zijn met prisma’s. Daarom is deskundig advies gewenst van bijvoorbeeld een orthoptist.

Deze pagina is geschreven door orthoptist Anne Marie van de praktijk Zicht en Zien.  Lid van de Nederlandse Vereniging van Orthoptisten. Bekend met CFX