Auditieve verwerkingsproblemen na hersenletsel

Bespreking van het artikel dat is verschenen in het julinummer 2017 van het Nederlands Tijdschrift voor Logopedie:

GELUIDEN ZIJN NIET MEER HETZELFDE,

Niet-aangeboren hersenletsel en auditieve verwerking vanuit patiëntperspectief

In het artikel worden resultaten beschreven van een onderzoek dat in 2016 werd uitgevoerd door twee studenten logopedie in het vierde en laatste leerjaar van hun opleiding tot logopediste bij de Hogeschool Windesheim Flevoland.

De studenten interviewden tien patiënten met niet-aangeboren hersenletsel die allen een bij hun leeftijd passend normaal gehoor hadden. Ook interviewden zij dertien zorgverleners binnen woonzorg vormen.

Genoemde geluidsproblemen 

In de interviews met de patiënten lag allereerst de nadruk op klachten zoals:

• moeilijkheden met spraak verstaan in complexe luistersituaties met veel achtergrondlawaai;
• het al dan niet goed kunnen lokaliseren waar een geluid vandaan komt;
• het niet goed kunnen invullen van gemiste auditieve informatie;
• moeilijkheden om mondelinge instructies op te volgen;
• overgevoeligheid voor geluid; een andere beleving van muziek.

De patiënten vertelden, dat zij naast klachten als bovengenoemd verschillende andere problemen met geluid hadden waaronder:

• het gevoelig zijn voor (een bepaald soort) geluid,
• het storend zijn van geluiden op de achtergrond,
• niet meer tegelijk kunnen luisteren en een taak uitvoeren.

Geluidsbronnen in de omgeving van de persoon kunnen gevolgen hebben voor werk en hobby’s; voor het al dan niet kunnen voeren van een gesprek met een ander. Emotionele problemen in combinatie met andere gevolgen van het hersenletsel spelen een rol in de communicatie met anderen.

Nog te weinig kennis over deze handicap 

Er is gebleken dat bij mensen in de omgeving van patiënten (zowel privé als in bijvoorbeeld residentiële zorgcontext) er nog kennis ontbreekt met betrekking tot de wijze waarop geluid op het leven van mensen met hersenletsel van invloed kan zijn. De auteurs stellen dat logopedisten een belangrijke rol kunnen vervullen zowel in bewustwording van mogelijke auditieve verwerkingsproblemen bij getroffene en diens omgeving als door eenieder te adviseren hoe met auditieve verwerkingsproblemen rekening kan worden gehouden.

De auteurs noemen als beperking van het onderzoek het gering aantal geïnterviewden en het feit dat bijvoorbeeld niet patiënten met een ernstige vorm van afasie konden worden ondervraagd.

Waar tegenwoordig vanuit het ICF-model* naar beperkingen en gezondheid wordt gekeken is het passend om voor de uitwerking van auditieve verwerkingsproblemen meer aandacht te hebben. Bestaande theorie legt de nadruk op gevolgen voor communicatie. Het onderzoek liet zien dat geluidsbeleving en auditieve verwerking in het leven van alle dag veel meer van invloed zijn.

De ervaren problemen en de uitwerking ervan zijn verschillend voor de hersenletsel-getroffenen en zijn afhankelijk van de omgeving, ofwel ze zijn óók contextgevoelig.

Medewerkenden aan dit onderzoek: 

Aan het tot stand komen van het artikel werkten mee: Dr. Kitty Jurrius, associative lector NA(H)-zorg op maat, verbonden aan het Lectoraat Klantenperspectief in ondersteuning en zorg; drs. Sofie van Wessel, MA, opleidingscoördinator logopedie en hogeschooldocente logopedie bij Windesheim Flevoland, José van Haastrecht, bedrijfsarts n.p. als onderzoeker/adviseur bij de onderzoekslijn betrokken, de studenten Nadieh Fernhout en Thamar Steenmeijer, beiden inmiddels afgestudeerd als logopediste.

* ICF is de afkorting van International Classification of Functioning Impairments.

Deze classificering is in 2000 door de WHO aangenomen, naast de International Classification of Diseases (ICD).

In de ICF komen de auditieve verwerkingsproblemen voor; de beschrijving ervan is toegesneden op kinderen die van jongs af aan bekend zijn met hoorproblemen. Recentelijk werd in Nederland het Dutch Position Statement Kinderen met Luisterproblemen gepubliceerd door de Federatie van Nederlandse Audiologische Centra die zich primair bezighouden met hoorproblemen. Deze publicatie betreft kinderen die ondanks een normaal gehoor moeite lijken te hebben met het horen en verstaan, hetgeen vergelijkbaar lijkt te zijn met hetgeen in bovenbeschreven onderzoek is gevonden voor volwassenen met Niet-aangeboren hersenletsel/NAH.

Aandacht vooral op kinderen

Ook elders op de wereld is tot nu toe vooral de aandacht gericht op kinderen in vergelijkbare situaties wat betreft het kunnen horen, verstaan, luisteren. Wel riep de British Society of Audiology onlangs op tot het doen van meer onderzoek naar de beschreven problematiek onder volwassenen.

* Noot van deze website (tevens patiëntenbelangenorganisatie voor mensen met overprikkeling na hersenletsel): Overprikkeling is breder dan deze auditieve verwerkingsstoornis, hoewel er duidelijk overeenkomsten zijn. Zie de pagina overprikkeling. Over onze patiëntenbelangenorganisatie leest u op deze pagina...

Het openbare artikel: auditieve-verwerkingsproblemen vindt u achter de link of als download hieronder:

Bron: Kitty Jurrius (Associate Lector); Sofie van Wessel (Docent); Jose van Haastrecht; Nadieh Fernhout (Student); Thamar Steenmeijer (Student) (2017) Geluiden zijn niet meer hetzelfde: niet-aangeboren hersenletsel en auditieve verwerking vanuit patiëntperspectief