Hoe lang kan herstel na het oplopen van hersenletsel doorgaan?

Hersenletsel verschilt van alle andere soorten letsel die men kan krijgen. Hersenletsel pakt voor iedereen anders uit. Sommige mensen hebben zeer weinig tot geen restverschijnselen. Anderen hebben nauwelijks nog besef van leven.

 

Herstel kan lang doorgaan, maar het meeste gebeurt in de eerste weken, maanden of het eerste jaar. Een deel herstelt, maar er blijft ook vaak wat schade.
Toch kan er zelfs na jaren nog vooruitgang zijn. Dat wordt gelukkig vaak genoeg gezien!
Dit betekent dat ook ná het eerste jaar nog herstel mogelijk is. Geef de hoop niet op! In tegenstelling tot wat soms wordt gezegd, kunnen er jarenlang kleine verbeteringen blijven komen.

Kleine verbeteringen in de chronische fase zijn minsten net zo waardevol als de grote verbeteringen in de revalidatiefase.

Heeft een hersenbeschadiging altijd gevolgen?

We weten niet precies hoeveel mensen met of zonder restklachten zijn. Wat we wel weten, is dat er altijd verbindingen in de hersenen beschadigd raken en hersencellen kunnen afsterven.

Hoe groot de invloed daarvan is, hangt af van de plek en ernst van het letsel. Ook speelt de algemene gezondheid van iemand vóór het letsel een rol.

Wat als je niet weet of er hersenletsel opgelopen is?

Niet iedereen weet dat ze hersenletsel hebben opgelopen!
Lang niet iedereen belandt in het ziekenhuis na een botsing, een val, mishandeling, een harde klap tegen het hoofd of bijvoorbeeld hevige hoofdpijn. Soms denkt de huisarts dat er iets anders aan de hand is, of denkt de persoon zelf dat het wel meevalt.

Er zijn ook mensen die na een bezoek aan de Spoedeisende Hulp zonder diagnose naar huis worden gestuurd, terwijl later blijkt dat ze toch hersenletsel hebben.

Voor mensen die wél een diagnose krijgen, is het al lastig om de gevolgen aan het hersenletsel te koppelen. Voor degenen zonder diagnose, en zonder duidelijke lichamelijke klachten, is dat bijna onmogelijk.

Zij lopen vaak vast in het dagelijks leven: op het werk, thuis of in relaties met familie en vrienden. Ze proberen steeds weer manieren te vinden om met hun vermoeidheid, concentratieproblemen of andere klachten om te gaan of die te compenseren. Voor hen hebben we meerdere pagina's geschreven: 

• jezelf niet begrijpen of onbegrip van professionals en omgeving en de onrechtvaardigheid van geen of onvoldoende diagnose. 
• niet-zichtbare-gevolgen 
• hersenletsel-herkennen/niet-pluis-gevoel-toch-nah 
• checklist-niet aangeboren hersenletsel 
• instrumenten-om-hersenletsel-te-herkennen
• moe -neurofatigue en opgebrand raken

Voor hen die wel een diagnose hadden maar de valkuilen van hun handicap niet altijd doorhebben staat een stuk tekst twee alinea's verderop. Ook kunnen de links hierboven helpend zijn.

 

 

Functieherstel 

 

Sommige functies herstellen makkelijker dan andere.

Sommige functies komen terug omdat andere delen van de hersenen het werk kunnen overnemen. In sommige hersengebieden kan tot wel 95% van de verbindingen wegvallen zonder dat dit veel effect heeft op hoe ze werken. Maar als er iets meer verloren gaat, kan dat rampzalige gevolgen hebben. Er zijn echter ook functies die wel door andere delen overgenomen kunnen worden.

Het is gebleken dat er maar weinig mensen helemáál herstellen van hersenletsel. Het is niet te vergelijken met een ziekte waar je van kan herstellen. NAH professionals (neurologen en neuropsychologen) weten hier alles van.

 

Artsen durven geen voorspellingen te doen over de mate waarin herstel na hersenletsel mogelijk is. 

 

Bij neuropsychologen verschillen de uitspraken al naar gelang zij ervaringen hebben met herstel in hun praktijk. Wie middels een prikkelprogramma iemand uit coma kon halen zal juichen en zeggen dat 'het hard werken is', maar dat de mens met hersenletsel wel verder komt. Echter voor veel mensen is het behoud van functie ook heel hard werken.

 

Chronische fase 

De chronische fase is de periode vanaf 6 maanden na het ontstaan van het letsel.

Er zijn neuropsychologen die alle narigheid en verdriet van de chroniciteit in hun praktijk zien. Zij zien ook mensen die heel héél hard werken, heel hard worstelen, maar deze mensen blijven met de brokstukken van hun leven zitten en houden bovendien nog een schuldgevoel over als ze de verhalen in de media lezen; de succesverhalen van herstel na hersenletsel.

 

Wie ziet hun verdriet, wie erkent dat zij ook geworsteld hebben en hard hun best gedaan hebben, maar niet verder kwamen. Wie heelt hun wonden? Hebben zij een uitgesteld rouwproces gehad omdat ze niet eerder een veranderd leven konden aanvaarden? En hoe zit het met de teleurstelling van de familie van die laatstgenoemde persoon met hersenletsel?

In deze fase en zelfs lang daarna beginnen de onzichtbare gevolgen

op te vallen. Soms zien de partners of naasten iets en twijfelen of dat een blijvende verandering is. Ruzies kunnen makkelijk ontstaan omdat iemand zo veranderd lijkt. Dat kunnen heel kleine dingen zijn als het letterlijk nemen van taal of boodschapjes vergeten, geen stressbestendigheid meer lijken te hebben of geen initiatief tonen. Mensen vragen zich dan af of deze klacht ook een gevolg kan zijn van hersenletsel. Ja, dat kan.

Deze website is onder andere geschreven opdat mensen sneller de link kunnen leggen met het opgelopen hersenletsel. Als iemand zo anders lijkt dan voor de beroerte, reanimatie, de val, het ongeluk, de hersenvliesontsteking, en de talloze andere oorzaken van hersenletsel, dan is het goed om de pagina's te lezen over cognitieve gevolgen, een checklist in te vullen en andere pagina's op deze website te lezen,.

 

 

Valkuilen en ziekte-inzicht

Iemand met hersenletsel zal altijd eerst de valkuilen moeten proberen te leren herkennen en kennen, voordat diegene weer in de kracht kan komen waar hij of zij goed in is. Dat kunnen ook totaal nieuw te ontdekken talenten zijn waardoor een zinvol leven mogelijk kan zijn.
Een valkuil kan bijvoorbeeld zijn dat iemand niet goed kan inschatten waar de grenzen liggen, wanneer de overprikkeling of vermoeidheid, uitputting toeslaat en veel harder toeslaat dan toen diegene nog gezond was en alles kon.

 

Vaak wordt van iemand met hersenletsel gezegd, dat diegene gebrek aan ziekte-inzicht heeft. Het woord ziekte-inzicht is niet goed gekozen, omdat ziekte-inzicht met vallen en opstaan komt, vaak door de jaren heen. Niemand krijgt immers een handleiding van de onzichtbare gevolgen mee bij ontslag uit het ziekenhuis of uit de revalidatiekliniek.
In sommige letselgerelateerde situaties komt dat inzicht er niet. Deze mensen erkennen niet dat ze ziek zijn. Daarover hebben we een aparte pagina geschreven.
Vaker nog is het verkrijgen van ziekte-inzicht een diffuus proces dat steeds weer momenten van rouw met zich mee kan brengen. Dat is geheel 'normaal'.

In Nederland wordt door organisaties gewerkt met de benamingen 'voorbijganger, 'zoeker', 'klant'.(Arno Prinsen)

De 'voorbijganger' ervaart geen probleem, geen hulpvraag, andere hebben juist wel hinder van zijn of haar gedrag.

De 'zoeker' ervaart een vage hulpvraag.

Een 'klant' weet wat het probleem is en is bereid hier aan te werken. Ergens tussen deze fasen in kunnen mensen de valkuilen doorkrijgen..

Van invloed zijnde factoren

Er zijn veel dingen die bepalen hoe iemand herstelt, zoals waar het letsel zit en hoe ernstig het is. Maar ook hoe goed iemand zelf kan compenseren met andere vaardigheden of kan omgaan met het probleem speelt een grote rol.
Welke vaardigheden heeft de persoon nog? Zijn er belangrijke verbindingen in de hersenen beschadigd, of kan het brein een andere route vinden om het doel te bereiken?

Geen van de factoren is de allesbepalende factor. Er wordt veel onderzoek gedaan en er zal nog veel hersenonderzoek nodig zijn, om in de toekomst meer invloed te kunnen uitoefenen op de hersenen om beter te herstellen.

 

De uitspraak “willen is kunnen!” gaat dus niet altijd op voor mensen met hersenletsel. Met motivatie/doorzettingsvermogen alleen kom je er niet en teveel doorzetten kan zelfs uitputting geven!
Sommige factoren zijn te trainen maar veel ook niet. Het kan nuttig zijn te prikkelen en het oefenen te stimuleren, maar het helpt ook om eerlijk de situatie te accepteren en te weten wanneer hulp te vragen.

 

Factoren:

1. Conditie van de hersenen en medische voorgeschiedenis.

   1. Is er al eerder schade geweest in de hersenen /Zijn er al kleine infarcten geweest?

   2. Suikerziekte, hoge bloeddruk, slechte bloedvaten, slechte lichamelijke conditie: een actieve topsporter heeft waarschijnlijk een grotere kans op 'herstel' dan iemand die nauwelijks aan sport deed, overmatig alcohol of drugs gebruik, veel narcose gehad of depressies, ernstige slaapstoornissen of longproblemen in de voorgeschiedenis.

2. Jonge leeftijd kàn soms een voordeel hebben als de vaardigheden maar wel al aangeleerd zijn geweest. Toch ook hier bedenkingen..Zie pagina kind mèt NAH

3. De ernst (grootte en de locatie) van het letsel.

4. De mogelijkheid om te kunnen compenseren, bijvoorbeeld met de intelligentie of verworven vaardigheden.

5. De vraag is of de schade een hersenfunctie betreft die jarenlange training heeft gevergd. Iets dat vele jaren heeft gekost om te ontwikkelen zal niet in korte tijd hersteld zijn. Een voorbeeld is: spraak.

 

Neuroplasticiteit

Hersencellen (neuronen) en hun verbindingen veranderen constant. Dit maakt het mogelijk om nieuwe dingen te leren, te onthouden, nieuwe vaardigheden te ontwikkelen en in sommige opzichten herstellen van hersenletsel.

 

 

Tot voor kort dacht men dat de hersenen zich alleen ontwikkelden tijdens de zwangerschap, vóór de geboorte.

Nu weten we dat er steeds nieuwe hersencellen worden gemaakt door speciale cellen in de hersenkamers (ook wel ventrikels genoemd).

 

Nieuwe neuronen ontstaan bij het leren en bij geheugen ontwikkeling.

Een stimulerende omgeving en lichaamsbeweging kunnen bijdragen aan dit proces van aanmaak van nieuwe neuronen.

NB!

Nieuwe hersencellen worden specifiek toegevoegd aan de slaapkwab (temporale kwab) en de voorhoofdskwab (frontale kwab) van de hersenen. In het gebied dat verantwoordelijk is voor het verwerken van beelden (primaire visuele cortex) worden geen nieuwe hersencellen gemaakt.

 

Volwassenen maken wel nieuwe hersencellen aan (neurogenese), maar dit is niet genoeg om schade aan de hersenen en het centrale zenuwstelsel (CZS) volledig te herstellen. Het kan echter wel helpen om het herstelproces op gang te brengen na hersenschade. Regeneratie betekent het opnieuw laten groeien van beschadigde of verloren delen van het lichaam.

Nieuwe gewoonten en andere gedachten kunnen wel bijdragen aan kwaliteit van leven.
Nieuwe gedachten en vaardigheden banen feitelijk nieuwe wegen.
Herhaling en oefening versterken deze paden en vormen nieuwe gewoonten. Oude paden worden dan minder gebruikt en verzwakken op den duur.
 
Elke keer dat we iets denken, voelen of doen VERSTERKEN we een neurale verbinding.

Grenzen aan neuroplasticiteit

Toch zit er een begrenzing aan de mogelijkheden van neuroplasticiteit.
Oefenen kan zinvol zijn, maar blijf reëel dat er ook grenzen zijn aan wat terug te winnen valt. Luister hierin naar je therapeuten.

 

Er is een gezegde dat in zekere mate ook opgaat voor vaardigheden: "When you do not use it , you loose it" Als je een vaardigheid niet gebruikt kan je die verliezen.

Zelfs als er een einde is aan het terugwinnen van functie, blijken veel mensen met letsel creatief in de focus verleggen naar wat wèl kan. Lees onze speciale pagina Focus verleggen.

TCDS

Op dit moment wordt onderzoek gedaan naar TCDS. Dat is een vorm van hersenstimulatie, waarbij door middel van elektroden het hersenweefsel vlak onder de schedel geprikkeld wordt zodat gezonde hersendelen, de beschadigde delen overnemen.

Op dit moment is het onderzoek naar de motoriek, alles wat met het bewegen van de persoon te maken heeft. Dat zou in de toekomst mogelijk uitgebreid kunnen worden naar andere hersenfuncties.
We beseffen wel dat deze vorm van stimulatie, het hersenweefsel vlak onder de schedel (de hersenschors), dus alleen de oppervlakkige hersengebieden, kan bereiken.

 

Respect !!

Leven met hersenletsel is 24/7 topsport.