Neuroloog
We hebben namens Hersenletsel-uitleg een aantal vragen gesteld aan neuroloog Paulien Frima, om een beeld te geven wat een neuroloog kan betekenen voor mensen met hersenletsel en hun naasten.
Dokter Frima heeft een eigen hersenletselpraktijk waarin zij in Rotterdam en Den Haag samenwerkt met een psychiater, een neuropsycholoog en een maatschappelijk werker. Ze beantwoordt onze vragen al vertellende:
Opgeleid tot arts daarna tot neuroloog
Sinds 2003 houd ik mij bezig met gedragsveranderingen en cognitieve problemen, die op kunnen treden bij mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel.
In die tijd was er in Nederland nog nauwelijks kennis en interesse bij de neurologen in dit vakgebied. Een neuroloog is overigens een arts, die na de medische opleiding nog vijf jaar opgeleid wordt, als arts assistent neurologie tot medisch specialist, de neuroloog.
Geen zicht op niet-lichamelijke gevolgen
Een patiënt was er 'goed van afgekomen' als er na een hersenletsel geen of weinig lichamelijke beperkingen waren. Naar de cognitieve problemen en zeker naar de gedragsveranderingen werd niet gekeken.
Tot 2003 heb ik net als de meeste collega neurologen in het ziekenhuis gewerkt, waar we klinisch of poliklinisch de mensen met een ziekte of aandoening in de hersenen behandelden.
Ik denk dan aan mensen met een beroerte CVA, een hersentumor, maar ook de ziekte van Parkinson, MS, en de hernia’s.
Bij dit werk miste ik het directere contact met de patiënten, en ook ontstond toen mijn belangstelling op gebied van cognitie en gedrag bij mensen met NAH.
Ogen werden geopend
Mijn ogen gingen open, toen ik de invloed van een ziekte als het Parkinsonisme, PSP en MSA-P op het gedrag zag, nadat bij mijn vader die diagnose gesteld was.
Gelukkig kon ik wel mijn moeder ondersteunen door veel uitleg te geven over het hoe en waarom van bepaald gedrag.
Passie voor hersenletsel
Mijn interesse was geworden tot een 'passie' om deze vergeten groep zo goed mogelijk te gaan behandelen. Ik realiseerde mij, dat dat alleen kon in teamverband met een psychiater en een neuropsycholoog. Immers, mensen met niet aangeboren hersenletsel hebben ook vaker een depressie, of een posttraumatische stressstoornis. Niet te vergeten, de persoonlijkheid is ook van belang, in hoe je omgaat met de problemen die je ervaart.
Altijd al heb ik mij gestoord aan de tijdsdruk die er heerst in een ziekenhuis. Nog steeds vind ik dat er onvoldoende aandacht aan de patiënt en niet te vergeten de naasten gegeven kan worden.
In mijn collega die ik psychiater is, heb ik een medestander gevonden in dit opzicht. Hij heeft behalve de interesse en kennis in dit mooie vakgebied, ook dezelfde passie als ik.
Samen met onze neuropsychologen en een maatschappelijk werker vormen wij de BreinPoli. Dit is een kleine Specialistische GGZ instelling, waar wij de cognitieve, psychische en gedragsproblemen in kaart brengen en dit zo goed mogelijk behandelen. We houden uiteraard ook altijd rekening met eventuele lichamelijke beperkingen.
Diagnose
Om een goede diagnose te kunnen stellen, vragen wij altijd alle informatie op uit de ziekenhuizen of andere instellingen. Als ik het nodig vind vraag ik ook een MRI of CT scan van de hersenen aan.
De neuropsycholoog kan een NeuroPsychologischOnderzoek( NPO) doen.
Uiteindelijk zijn wij in staat om een juiste diagnose te stellen, daar wij de klachten vanuit neurologisch oogpunt, psychiatrisch en neuropsychologisch gebied kunnen beoordelen.
Ik laat niet altijd meer een MRI scan van de hersenen maken, omdat mensen met NAH ook een ‘normale’ MRI scan van de hersenen kunnen hebben. Soms zijn afwijkingen bijvoorbeeld zo klein, dat ze niet zichtbaar zijn op een MRI scan.
Aan de andere kant, komt het ook voor dat mensen met een afwijkende MRI scan van de hersenen, helemaal GEEN klachten hoeven te hebben.
Medicijnen en leren omgaan met
De psychiater en ik zijn diegenen, die de mensen met medicijnen kunnen behandelen. De neuropsycholoog behandelt de mensen onder andere met cognitieve gedragstherapie of leert hen bijvoorbeeld om zo goed mogelijk om te gaan met hun problemen.
Wij vinden het heel belangrijk dat er voldoende aandacht is voor de naasten en dus proberen wij ook hen te ondersteunen.
Wij zien nog steeds heel vaak, dat mensen met de 'verkeerde' medicijnen behandeld worden, dat iemand met een zogenaamd 'kort lontje' antipsychotica krijgt voorgeschreven, of dat er te weinig rekening gehouden wordt met de andere medicijnen, die mensen hebben. Ik denk dan aan mensen met epilepsie of de ziekte van Parkinson.
Heel belangrijk in de keuze van de juiste medicijnen is dat wij nooit medicijnen voorschrijven, die de aandacht verminderen, dus geen middelen als Lorazepam, en geen antipsychotica.
Wij proberen juist als het mogelijk is de aandacht te verbeteren.
Geïrriteerdheid of zelfs agressie en een bepaalde vorm van overprikkeling kunnen met dezelfde medicijnen behandeld worden, waarbij we altijd met een lage dosering beginnen.
Mijn ervaring is dat het heel belangrijk is om eventuele bijwerkingen goed te bespreken, en na de start regelmatig contact te houden.
Het is namelijk zo dat bepaalde bijwerkingen, als men aan een middel gewend is, overgaan, en men dan heel blij is om toch volgehouden te hebben.
Ook een klacht als weinig of geen initiatief nemen kan met medicijnen verbeteren.
Vergoeding en verwijzing
Wij zijn vorig jaar met de BreinPoli gestart. Omdat wij nog niet met alle verzekeraars een contract hebben, kunnen wij ons geen mooie locatie veroorloven. Maar wij hebben het geluk, dat wij mogen 'inwonen' bij Laurens in Rotterdam en bij WZH Nieuw Berkendael in Den Haag.
Mensen kunnen zich bij ons aanmelden met een verwijzing van de huisarts of medisch specialist. Er moet op de verwijzing staan dat het een verwijzing is voor de Specialistische GGZ. Uiteraard dient er ook sprake te zijn van een hersenletsel.
Alle onderzoeken en de behandeling worden dan vergoed door de verzekeraars.
Behandeling
De intakefase start met een intake door de neuropsycholoog, daarna wordt iemand gezien door de psychiater en door mij. Dit zijn dus drie aparte gesprekken/ onderzoeken.
Hierna, als de informatie uit de andere instellingen binnen is, en er eventueel een NPO en zonodig nog een scan van de hersenen gemaakt is, komt de patiënt in ons Multi Disciplinair Overleg.
In ons Multi Disciplinair Overleg wordt iedere patiënt besproken, de diagnose gesteld en wordt de behandeling afgesteld.
In het algemeen bestaat een behandeling uit soms een medicijn, soms een EMDR behandeling als er toch nog PTSS klachten zijn, én gesprekken met de neuropsycholoog.
De behandeling duurt gemiddeld een half jaar tot een jaar, heel soms langer.
Ook kan het voorkomen dat iemand eerst behandeld wordt voor een PTSS en dat hierna de resterende klachten van bijvoorbeeld overprikkeling, snel geïrriteerd zijn en of agressie behandeld worden.
Wij zijn een kleine instelling en lopen helaas tegen de bureaucratie van de verzekeraars aan.
Dit geeft te veel administratieve rompslomp, waar vooral de psychiater last van heeft. Wij kunnen hierdoor helaas niet altijd alle patiënten, die wij zouden willen helpen, in behandeling nemen.
Paulien Frima
Neuroloog