Trombose betekent dat er in een bloedvat een bloedstolsel of bloedprop ontstaat, en in een ader of slagader vast komt te zitten.
Als een trombose in de hersenaders plaatsvindt wordt dat een sinustrombose genoemd.

Sinus is de naam voor een ader in de hersenen die aan de oppervlakte van de hersenen ligt, onder de schedel. Deze sinussen (meervoud van sinus) worden gevormd door de beide lagen van het harde hersenvlies (dura mater).

Op verschillende plaatsen maakt de binnenste laag zich los en buigt naar binnen. Zo ontstaan plooien (durale plooien) en ruimtes (durale veneuze sinussen) tussen de binnenste en buitenste laag. 

De sinussen monden uit in een kruispunt van aders: confluens sinuum.(van con, samen; flŭĕre, vloeien), waar de aders samenvloeien; ineen lopen van meerdere sinussen. Waarna het zuurstofarme bloed verder stroomt en uitmondt in een diepe ader in de hals, die bloed afvoert van nek, gezicht en hersenen (de vena jugularis interna ). Zo stroomt het boed terug naar het hart.

Bij een cerebrale sinustrombose raken een of meerdere grote aders (sinussen) in de hersenen verstopt door een stolsel (bloedprop of meerdere bloedpropjes). Synoniemen: 'cerebrale sinustrombose of cerebrale/centraal veneuze trombose CVT of cerebraal veneuze sinustrombose CVST'. Een vena (Nederlands:vene) is een ander woord voor ader.

© afbeelding Hersenletsel-uitleg

Doordat de bloedprop het bloedvat afsluit, kan het bloed niet wegstromen en dan kunnen naast ernstige hoofdpijn, ook klachten optreden als bij een beroerte of TIA.

Hersenfuncties kunnen uitvallen en in het ergste geval kan hersenweefsel versterven. Bij een herseninfarct daarentegen zit een bloedpropje juist in de áánvoerende hersenbloedvaten.

Iemand kan ernstige hoofdpijn of een verlamde arm of been krijgen, een scheve mond, moeizaam praten, niet goed zien of zelfs niets zien en/of een epileptische aanval krijgen en soms geraakt iemand met een sinustrombose in coma.
 

Er kan een verhoogde liquordruk zijn. Dat kan gemeten worden met een lumbaalpunctie. Hersenvocht (liquor cerebrospinalis) wordt aangemaakt in de plexus choroideus (in de hersenkamers, ventrikels) en uiteindelijk weer geresorbeerd in de veneuze sinus van de hersenen. Door obstructie  kan het liquor niet doorstromen en ontstaat een verhoogde liquordruk. Ook kan uitzetting van de ventrikels (hydrocefalus) ontstaan. Als die liquordruk langdurig te hoog is kan het een bedreiging zijn voor het zien (visus).


Hoewel de klachten overeenkomen met een beroerte is de behandeling anders. Eerst wordt begonnen met een infuus met bloedverdunnende medicijnen, waarna later andere antistollingsmiddelen langdurig worden gegeven.

Een veelvoorkomende oorzaak is de gestoorde bloedstolling door zwangerschap, bevalling of pilgebruik en daardoor komt sinustrombose veel voor bij jonge vrouwen. We hebben een aparte pagina voor complicaties in de zwangerschap.

De gemiddelde leeftijd dat iemand een sinustrombose kan krijgen, ligt lager dan bij een beroerte vanuit de hersenslagaders (arteriële cerebrovasculaire aandoeningen). Het betreft meestal jong volwassenen en kinderen. CVST kan ook voorkomen bij zuigelingen. CVST komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen.

Oorzaken en risicofactoren

• gestoorde bloedstolling, het bloed stolt sneller dan normaal 
  • door familiare aanleg (erfelijk): proteïne S-deficiëntie, proteïne C-deficiëntie, antitrombine-deficiëntie, Factor V Leiden-mutatie, protrombine G20210A-genvariant.

  • verworven stollingsstoornissen: Antifosfolipidensyndroom, hyperhomocysteïnemie, hematologische aandoeningen (myeloproliferatieve aandoeningen, trombocytemie), nefrotisch syndroom

• risicofactoren voor trombose; gebruik van de anticonceptiepil (met name "de derde generatiepil" in combinatie met overgewicht. BMI boven de 30), zwangerschap (met name de laatste drie maanden of rond de bevalling.
  
• sinds 2020 is sinustrombose als mogelijke bijwerking in verband gebracht met vaccinatie (na Janssen en Astrazeneca vaccin) tegen het coronavirus. (COVID-19)  Vragen over de coronavaccins, antistollingsmedicatie en trombose (trombosestichting.nl)
• doorgebroken etterende ontstekingen in het hoofd zoals bijholteontstekingen, hersenvliesontsteking of middenoorontsteking. Dat wordt een infectieuze sinustrombose genoemd. Die moet dan met een operatie schoongemaakt worden en met antibiotica na behandeld.
  
• ontsteking van de kleine bloedvaten.
• systemische inflammatoire aandoeningen (systemische lupus erythematode / SLE, sarcoidose, vasculitis, Behcet)
• kanker
• hoofdtrauma of na neurochirurgische ingrepen of na lumbaalpunctie.

Klachten kunnen zijn:

• acute en ernstige hoofdpijn (hoofdpijn kan ook afwezig zijn!)
• uitvalverschijnselen zoals bij een TIA of beroerte /CVA (moeite met spreken, uitval van een gezichtshelft, dubbelzien, evenwichtsstoornissen, buiten bewustzijn raken, verschijnselen van verlamming van arm of been) 

• kramp
• braken
• koorts
• problemen met zien, soms een uitpuilend oog, soms zijn de ogen naar de neus gericht, soms is er een zwelling van het oog bindvlies
• pijn in het gezicht
• epileptische insulten (bij 40%)
• soms oedeem van het voorhoofd
• verhoogde liquordruk, hersendruk/ verhoogde schedeldruk
• soms verwardheid
• bewustzijnsverlies, soms coma

Diagnose:

• scan van het hoofd:
  • CT-venografie
  • MRI
  • MR-venografie
  • angiografie

Behandeling

In de acute fase moet niet alleen de oorzaak aangepakt worden zoals in het geval van een infectie met antibiotica, of bij een bloedvatverstopping  met antistolling medicatie, maar ook de verhoogde hersendruk of bewustzijnsstoornis of coma moet worden behandeld.

Patiënten moeten intensief worden bewaakt, bij voorkeur op een
stroke unit of, in geval van grote veneuze infarcten, ernstig verhoogde hersendruk druk en/of gedaald bewustzijn op een high care of intensive care.

Restverschijnselen

De ene mens geneest en wordt weer 'bijna de oude', anderen houden verschijnselen over als concentratiestoornissen, hoofdpijn, geheugenproblemen, stemmingsproblemen en moeheid.
Er zijn ook mensen die forse invaliderende gevolgen houden met bijvoorbeeld epilepsie of een halfzijdige verlamming. Ook kunnen mensen komen te overlijden door een sinustrombose.

Ervaringsverhalen

Lees een ervaringsverhaal van Elisheva.
Ervaringsverhaal van Anne die een sinustrombose opliep na de bevalling.