Een Addisoncrisis ontstaat als er te weinig cortisol door de bijnierschors wordt aangemaakt. Dit kan een gevolg zijn van een falende hypofyse die de bijnierschors aan moet sturen.

De hypofyse maakt niet alleen verschillende hormonen aan maar stuurt ook hormoonproducerende klieren aan waaronder de bijnieren.

Het meest voorkomende probleem met de hypofyse ontstaat wanneer er zich een goedaardig gezwel ontwikkelt (vaak aangeduid als adenoom of craniofaryngeoom). Kwaadaardige tumoren kunnen voorkomen maar zijn zeldzamer. Zeldzaam zijn de letsels door traumatisch hersenletsel, hypofyseontsteking of een hypofyse infarct.

In een gezond lichaam scheidt de hypothalamus na een stressvolle gebeurtenis het hormoon corticotropin-releasing hormone (CRH) uit, dat er op zijn beurt voor zorgt dat het voorste deel van de hypofyse adreno-corticotroop hormoon (ACTH /corticotropine) uitscheidt.

Deze stof zorgt er vervolgens voor dat de bijnieren glucocorticoïden gaan produceren, zoals cortisol. Cortisol is een belangrijk stress hormoon dat de mens in staat stelt om geestelijke stress aan te kunnen, maar ook om het lichaam te helpen bij koorts en ziekte. Het reguleert de bloeddruk en ontstekingsactiviteit.

Als de hypofyse niet in staat is de bijnierschors aan te sturen kan er dus een tekort aan cortisol ontstaan. De behandeling bestaat uit tabletten met het bijnierschorshormoon hydrocortison.

Hypofysepatiënten staan daarom onder controle van een arts die gespecialiseerd is in hormonen, de endocrinoloog, om bijnierschorshormoon medicatie (hydrocortison) te gebruiken en om bij stressvolle of onverwachte omstandigheden extra hydrocortison in te nemen of in te spuiten.

Cortisol tekort

Verschijnselen van een tekort aan cortisol kunnen lijken op een addisoncrisis maar een crisis is veel ernstiger. Verschijnselen hoeven niet bij iedereen voor te komen.

• ernstige vermoeidheid en zwakte
• duizeligheid
• misselijkheid en braken
• buikpijn
• diarree
• verhoogde transpiratie
• spierzwakte
• gewrichtspijn
• hoofdpijn
• koorts
• gewichtsverlies
• lage stress tolerantie
• stemmingswisselingen

Addisoncrisis

Bij grote stresssituaties en door een te groot tekort aan het stresshormoon kan een potentieel levensbedreigende situatie ontstaan die een Addison crisis wordt genoemd.

Symptomen van een Addisoncrisis kúnnen zijn:

• verlies van eetlust
• misselijkheid, braken
• buikpijn /pijn aan de flanken
• algehele zwakte
• hoofdpijn /migraine
• licht gevoel in het hoofd
• koorts
• koude rillingen
• lage bloeddruk
• sterk versnelde hartslag
• versnelde ademhaling
• enorm zweten
• lage bloedsuikers
• mineraalstoornissen
• kans op een beroerte
• kans op hersenschade
• kans op een hartaanval
• kans op orgaanfalen
• coma