Overprikkeling ontstaat als er relatief te veel prikkels binnenkomen dan de hersenen kunnen verwerken. Het zij doordat gezonde hersenen tijdelijk overbelast zijn, het zij doordat door een hersenaandoening de hersenen een lagere belastbaarheid kennen.

Er zijn verschillen te zien tussen zieke en gezonde hersenen in overprikkeling qua ernst van de klachten, de duur van de klachten en de 'hersteltijd' die de hersenen nodig hebben om weer tot de 'rust' terug te keren die passend is bij de gezonde mens of de mens met beschadigde hersenen.

Daarbij moet worden opgemerkt dat de mens met beschadigde hersenen al 3-0 op achterstand staat doordat er een dagelijkse moeheid is, hersenmoeheid.

Overprikkeling als gevolg van hersenletsel kent meerdere uitingsvormen:

• Cognitieve overprikkeling
  Cognitie behelst alles wat met het denken te maken heeft. Cognitieve overprikkeling heeft een cognitieve oorzaak en kent cognitieve klachten. Kan gepaard gaan met minder ernstige fysieke klachten dan de zintuiglijke variant.
• Zintuiglijke overprikkeling
  De waarneming via de zintuigen kan de oorzaak zijn van klachten. Dit kan gepaard gaan met ernstiger fysieke, neurologische klachten en cognitieve klachten.
• Combinatie van cognitieve en zintuiglijke overprikkeling
  De oorzaak ligt zowel in zintuiglijke en cognitieve prikkels. De gevolgen uiten zich fysiek en cognitief.
  
  

Overprikkeling komt veel voor bij mensen met hersenletsel, whiplash, WAD, ME, mensen met chemobehandeling, neurodegeneratieve aandoeningen, en bij breingerelateerde aandoeningen zoals burn-out, migraine, ASS en bij patiënten bij wie de hypofyse niet goed werkt.
Echter, niet iedereen wordt hier fysiek ziek van. Wij pleiten daarom voor een nieuwe naam voor hen die ook daadwerkelijk fysiek ziek worden, dat past bij het ziektebeeld door zintuiglijke overprikkeling

Tot we een betere naam hebben die alle aspecten van onderstaande definitie bevat, noemen we het voor hen die fysiek ziek worden: hersenletsel gerelateerd Ziektebeeld door Zintuiglijke Overprikkeling, eventueel af te korten tot h-ZZO.

Dat betekent dat overprikkeling niet langer een onzichtbaar gevolg van hersenletsel is. Goede observanten- hulpverleners- direct betrokkenen kunnen signalen waarnemen nog voor de overprikkeling inzet. Veel van de neurologische klachten die op kunnen treden zijn ook zichtbaar. Samen maken we overprikkeling ZICHTBAAR! <3

Inmiddels heeft een tweede onderzoek een diagnosticum voor het hersenletsel gerelateerd Ziektebeeld Zintuiglijke Overprikkeling opgeleverd. Zie
https://www.overprikkeling.com/diagnosticum

'Overprikkeling door hersenletsel' is een toestandsbeeld van een uitputtende situatie die een neurologische oorsprong kent en die ontstaat als er meer cognitieve, emotionele en zintuiglijke (inclusief proprioceptieve en vestibulaire) informatie (in de vorm van prikkels) wordt ontvangen dan de hersenen kunnen verwerken. 

Het kan resulteren in:

• algemene neurovegetatieve disbalans* (autonome zenuwstelsel) met een fight, flight of freeze reactie en/ óf
• een kortdurende of langdurige verergering van neurologische en cognitieve hersenletsel klachten en/ óf
• een kortdurend of langdurig presenteren van neurologische en cognitieve hersenletsel klachten.

Er kunnen enkelvoudige klachten zijn of combinaties van neurovegetatieve, neurologische, cognitieve of emotionele hersenletselklachten

De ernst van de klachten kan fluctueren afhankelijk van de hoeveelheid prikkels en al dan niet gestapelde prikkels en wisselende dag-energie.

De ernst van de klachten kan individueel verschillen en beïnvloed worden door locatie en ernst van het hersenletsel, algemene lichamelijke en geestelijke conditie, persoonlijkheidskenmerken, ontwikkelingsstoornissen of angststoornissen en in het bijzonder ook bijkomende aandoeningen van de zintuigen al dan niet acuut ontstaan of zich langzaam ontwikkelend en bijvoorbeeld medicatiegebruik.

*  definitie neurovegetatieve klachten = ziekteverschijnselen die kunnen ontstaan, wanneer het zenuwstelsel dat zelfstandig (buiten de wil om) zorgt voor het aansturen van verschillende organen, is ontregeld.  

[bron publicatie onderzoek naar overprikkeling NAH 2021)]

Normaal worden prikkels goed verwerkt door onze hersenen. Dit vermogen van de hersenen noemen we ‘mentale belastbaarheid.' Na hersenletsel is de verwerking van prikkels vaak verstoord, (zintuiglijke overgevoeligheid) en kan zintuiglijke (visuele, auditieve, overige zintuigen) en cognitieve overbelasting plaats vinden. 

Hierdoor kunnen vervelende klachten ontstaan die veelal zeer moeizaam en langzaam herstellen*. Lees meer over hersenmoeheid of neurofatigue of over hersenmist.

De meest in het oog springende klachten zijn echter de neurologische uitvalsverschijnselen.

Wanneer men geconfronteerd wordt met een overdaad aan zintuiglijke prikkels leidt dit bij mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel tot onder meer tijdelijke veranderingen in de aansturing van spiergroepen vanuit hersenzenuwen. Dit is voor anderen merkbaar doordat men dan ongearticuleerd en/of haperend praat, moeite heeft zijn evenwicht te bewaren, niet meer goed kan lopen. Men kan misselijk worden, gaan overgeven, krachtsverlies bemerken.

Men raakt door overprikkeling en optredende klachten vermoeid en bij vermoeidheid neemt de ernst van de klachten toe en kunnen er weer nieuwe klachten tijdelijk ontstaan.

Het herstel van het tijdelijke ziektebeeld ontstaan uit zintuiglijke overbelasting kan weken, maanden en – soms en voor sommigen – jaren duren.

[*bron onderzoek overprikkeling bij niet aangeboren hersenletsel, dit valt onder copyright] 

Het gezonde brein remt in de miljoenen prikkels die het ontvangt van de zintuigen en van de eigen gedachten. Het is actief in het ontvangen van prikkels, filteren en coderen qua belangrijkheid.
Daarin zijn hersenstructuren actief zoals de hersenstam, met de reticulaire formatie en middenhersenen, de thalamus (met diverse kernen voor specifieke prikkels), de thalamische reticulaire kern (TRN), de basale ganglia, de hypofyse, de amygdala en de hersenschors, met name de (prefrontale cortex) frontaalkwab. (2016) Alle tekst valt onder copyrightbeleid!©

Bij de prikkeloverdracht zijn de grote hersencellen (neuronen) en tussenliggende cellen (interneuronen) neurotransmitters betrokken: glycine en GABA om te remmen en glutamaat e.a. om prikkels door te geven.
Bij een beschadigd brein zijn er miljoenen andere factoren die een rol spelen*. Copyright Bron onze enquêtes(2016) Alle tekst valt onder copyrightbeleid!©

De hersenstructuren die betrokken zijn bij overprikkeling, betreffen álle neurale structuren die de prikkel oppikken en verwerken van zintuig tot cognitie (waarnemen, denken en onthouden). Dat wil zeggen van beginstation tot eindstation.

Uit het onderzoek overprikkeling blijkt:

Een veelheid aan klachten lijkt zijn oorsprong te vinden in de oudere delen van ons zenuwstelsel zoals de hersenstam met het reticulaire netwerk, cerebellum en  middenhersenen. Wanneer structuren in de samenstellende delen van neurale netwerken verstoord of beschadigd zijn, kan dit leiden tot uitvalsverschijnselen en daarmee klachten en afwijkende ervaringen wanneer compensatie niet (meer) mogelijk is. Bij een hoge of bij een veranderde input in sensorcellen van zintuigorganen kan dit leiden tot uitvalsverschijnselen in de “oer”systemen tussen sensorcellen en neurale netwerken.
Dit zagen we bijvoorbeeld terug in de scores op vragen naar wat men ervaart wanneer men in gezelschap is van mensen die door elkaar heen praten*. Bron Onderzoek naar overprikkeling NAH (zie voetnoot 1.)

Een wetenschappelijk onderzoek (zie voetnoot 2) onderzocht of de auditief-visuele integratie-resultaten voor een groep van mensen met hersenletsel dezelfde scores opleverden voor een groep van mensen zonder hersenletsel.

Er werd gekeken naar de beschadigde hersengebieden bij mensen met meervoudige sensorische integratieproblematiek (MSI) na een CVA /beroerte.

De resultaten worden voorzichtig benoemd: "geven aanwijzingen / er is een indicatie" dat deze patiënten vaker letsel hadden in de linker hersenhelft,  hersenstam / kleine hersenen of in de linker caudate, linker pallidum, linker putamen, linker thalamus, linker insula, linker gyrus postcentralis (achterste centrale winding) en gyrus precentralis (voorste centrale winding), linker centrale operculaire cortex, linker amygdala en linker orbitale frontale cortex in de voorhoofdskwab (OFC). 

We hebben 1200 mensen in onze Facebookgroep voor mensen met overprikkeling ten gevolge van hersenletsel gevraagd waar hun letsel zit in de hersenen. Evenveel mensen gaf letsel links aan als rechts. Voorts werd elk hersengebied genoemd.

Een ander wetenschappelijk onderzoek mat de veranderingen in de pupil bij mensen met hersenletsel in rumoer. (voetnoot 3) Samen met een onderzoek naar auditieve veranderingen bij mensen met hersenletsel (voetnoot 4) kunnen we puzzelstukjes leggen van een complex handicap in het brein door hersenletsel.

Niet iedereen wordt ziek van prikkels. Er zijn mensen die moe worden, hoofdpijn krijgen, misselijk of prikkelbaar worden (geïrriteerd). Zij die wel ziek worden kennen ernstiger klachten op neurologisch gebied.

Zie tekst in onderstaand uitklapmenu:

Ja, er zijn helaas vormen van overprikkeling door hersenletsel die ziekmakend kunnen zijn. Ernstig ziekmakend. Onderzoek toont aan dat zintuiglijke overprikkeling bij hersenletsel (ook bij whiplash!) een ziektebeeld is. Niet iedereen wordt ziek overigens.

Tot we een betere naam hebben die alle aspecten van bovenstaande definitie bevat, noemen we het: hersenletsel gerelateerd Ziektebeeld door Zintuiglijke Overprikkeling, eventueel af te korten tot h-ZZO, voor hen die daadwerkelijk fysiek ziek worden van zintuiglijke prikkels. Eenvoudige prikkels kunnen leiden tot ernstige lichamelijke reacties. Tot de klachten van een enkele overprikkeling uitdoven kan het lang duren. Uit onderzoek blijkt dat dit dagen, weken, maanden en soms, - bij sommigen - jaren kan duren.

De meest in het oog springende klachten zijn de neurologische uitvalsverschijnselen, die tijdelijk (kortdurend of langdurig) kunnen optreden.

Wanneer men geconfronteerd wordt met een overdaad aan zintuigelijke prikkels leidt dit bij mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel tot onder meer tijdelijke veranderingen in de aansturing van spiergroepen vanuit hersenzenuwen. Dit is voor anderen merkbaar doordat men dan ongearticuleerd en/of haperend praat, moeite heeft zijn evenwicht te bewaren, niet meer goed kan lopen. Men kan misselijk worden, gaan overgeven, krachtsverlies bemerken.

Men raakt door overprikkeling en optredende klachten vermoeid en bij vermoeidheid neemt de ernst van de klachten toe en kunnen er weer nieuwe klachten tijdelijk ontstaan.

Het herstel van het 'tijdelijke' ziektebeeld ontstaan uit zintuiglijke overbelasting kan weken, maanden en – soms en voor sommigen – jaren duren. 'Tijdelijk' betekent (kortdurend of langdurig), dat de klachten uitdoven als de overprikkeling uitdooft - tot het weer begint bij een nieuwe blootstelling aan gewone prikkels.

Inmiddels heeft een tweede onderzoek een diagnosticum voor het hersenletsel gerelateerd Ziektebeeld Zintuiglijke Overprikkeling opgeleverd. Zie
https://www.overprikkeling.com/diagnosticum
© Doneer je alsjeblieft voor vervolgonderzoek?

De klachten verschillen van persoon tot persoon. Uit onderzoek **  en onze enquêtes* bij mensen met hersenletsel vernamen wij:

• shut down ervaren van de hersenen en het lichaam**
• spierspanning- of krachtverlies of (halfzijdige) uitval in ledematen en/of gezicht, spierslapte**
• verminderde motoriek, ataxie**
• moeite met lopen**
• verlies van coördinatie met lopen**
• verdoofd gevoel aangedane zijde**
• haperend spreken tot overprikkeling voorbij is, spraakapraxie, afasie klachten**
• misselijkheid en /of braken**
• ruis in de oren, oorsuizen, tinnitus**
• vermoeidheid tot uitputtend gevoel tot extreme uitputting**
• epileptische insulten**
• slaapproblemen, slapeloosheid (onvermogen te slapen)*
• grotere slaapbehoefte **
• knipperende oogleden of gesloten oogleden**
• hoofdpijn (variërend in ernst)**
• gevoel van een strakke band om het hoofd*, drukkend gevoel in het hoofd*
• gevoel van een warm hoofd hebben*
• gevoel dat geluid en licht en andere prikkels in het hoofd blijven zitten*
• oogpupil verandert* (een onderzoek aan de VU Amsterdam bewijst dat)
• wegkijken en niet deel meer kúnnen nemen aan het gesprek om zichzelf te proberen te beschermen tegen de prikkels*
• verhoogde hartslag*
• versnelde ademhaling of ingehouden adem*
• wegraken in korte bewusteloosheid, bewustzijnsveranderingen*
• lichte stijging van de lichaamstemperatuur*
• aandrang tot plassen, ontlasten of diarree*
• gevoel van een kater hebben*
• persoonsafhankelijke klachten*
• myoclonieën, abrupte spierschokken bij uitputting door overprikkeling.*

Genoemd wordt dat een aanzienlijk aantal mensen met prikkelgevoeligheid met warme zomerse en tropische temperaturen minder goed functioneert en sneller overprikkeld is**.

Herken je klachten die optreden na blootstelling aan zintuiglijke prikkels (horen, zien, voelen etc) dan kan een DIAGNOSTICUM jou helpen deze klachten te verduidelijken naar hulpverleners of instanties! Zie: https://www.overprikkeling.com/diagnosticum

[bron **onderzoek overprikkeling bij niet aangeboren hersenletsel en *enquêtes hersenletsel-uitleg en persoonlijke mededelingen] Alle tekst valt onder copyrightbeleid!© We helpen u graag met tekst voor uw website.

De klachten verschillen van persoon tot persoon:

• hersenmoeheid of neurofatigue met lange hersteltijd van uren, dagen, weken maanden of jaren**
• niet goed meer kunnen denken*
• woordvindingsprobleem die voorbij gaan als de overprikkeling voorbij is*
• vertraagd denken*
• verminderde concentratie, informatie opnemen wordt onmogelijk*
• minder goed kunnen omschakelen
• niet goed meer kunnen handelen*
• huilen
• hoofdpijn*
• Vol hoofd, brainfog hersenmist.*
• geen twee dingen tegelijk meer kunnen doen*
• hyperactiviteit, verhoogde activiteit*
• verminderde stressbestendigheid*

Bron **Onderzoek overprikkeling bij niet aangeboren hersenletsel 2021 en *onze enquêtes 2016

Alle tekst valt onder copyrightbeleid.

Isolerend en sociaal invaliderend

Met onderzoek werden o.a. de lange hersteltijden, de ziekteklachten en bemoeilijkte participatie aangetoond.

De klachten verschillen van persoon tot persoon:

• ernstig bemoeilijkte participatie op alle fronten**
• een gezin met kinderen niet aankunnen**
• eenzaamheid*
• sociaal isolement*
• sociale leven beperkt door lichamelijke conditie**
• niet kunnen meedoen aan het openbare leven**
• niet kunnen meedoen aan gezinsleven, familieleven of vriendenleven*

• niet mee kunnen doen met vrienden**

• mee kunnen doen met familie**
• niet in openbare ruimtes komen**
• eigen woonomgeving als bron van overprikkeling**
• een langdurig medisch of tandheelkundig traject niet aankunnen **
• niet in een gezelschap kunnen zijn waar mensen door elkaar heen praten omdat men klachten krijgt bij achtergrondgeluid**
• niet deelnemen aan gesprek om te beschermen tegen prikkels**
• niet in gemeenschappelijke ruimtes kunnen verblijven*
• contact met mensen moeten gaan vermijden /minimaliseren om de overload te vermijden*.
• niet in reguliere verpleeginstellingen / woonvormen kunnen verblijven, wegens verergering van klachten /niet prikkelarm zijn* + **

 [*bron onderzoek overprikkeling enquêtes hersenletsel-uitleg en persoonlijke mededelingen ** persoonlijke mededelingen én Sibel Joke] 

Overprikkeling voor geluid en visuele informatie is het meest voorkomend maar zoals ons eigen onderzoek aantoont, staat het nooit op zichzelf*. Wanneer je geluiden rondom je niet meer kunt filteren ontstaat een golf van geluid die je voortdurend overspoelt. Uiterst vermoeiend, uitputtend, ziekmakend en voor velen daardoor de enige reden en énige uitweg om zo veel mogelijk in de rust van de veilige eigen omgeving te blijven om niet continu ziek te zijn. Als de omgeving de persoon met hersenletsel aanmoedigt om tóch vol te houden, kunnen klachten versterken en dat kan leiden tot chronisch ziek worden.

Uit 57 van de 142 vragen van het onderzoek naar overprikkeling blijkt dat mensen sociaal contact moeten verminderen om overprikkeling te voorkomen. Uit 73 van de 124 vragen blijkt dat de respondenten overprikkeling niet kunnen voorkomen. Uit alle vragen bleek de ernstig bemoeilijkte participatie op alle fronten.                   

We doen een appèl op omstanders, artsen en andere behandelaars zich in te lezen in de ernst van de klachten/gevolgen. Zie de pagina gevolgen wat de uitingen van overprikkeling kunnen zijn.

Bron **Onderzoek overprikkeling bij niet aangeboren hersenletsel 2021 en *onze enquêtes 2016 Alle tekst valt onder copyrightbeleid!

Chronische vorm

De klachten verschillen van persoon tot persoon.

Door onderlinge uitwisseling van ervaringen, door mensen met NAH, over het ontstaan van klachten als hierboven opgesomd, bracht onderlinge herkenning en erkenning dat de klachten reëel waren. Mensen realiseerden zich dat die klachten zich hadden voorgedaan en het niet 'tussen de oren' zat. Het inzicht was ook dat – uitzonderingen daargelaten – er geen verdere invaliditeit of ernstige ziekte zou ontstaan.

Mensen beseften en wisten dat, in een niet te voorspellen frequentie, de klachten zich weer konden voordoen. Dit nadat zij, soms ineens, in een conditie kwamen of werden gebracht, waarin de capaciteit van het centrale zenuwstelsel was overstegen, om de zintuiglijke input op ordentelijke wijze te verwerken. De voor een ieder unieke uiting van diens hersenletsel gerelateerde ziektebeeld van zintuiglijke overprikkeling, presenteerde zich.

Het zich voordoen van de klachten in bovenstaande alinea's kán bij sommige mensen leiden tot angst en stress.

Bij een stressvolle gebeurtenis produceert het lichaam cortisol. Dat zorgt er onder andere voor dat de bloedsuikerspiegel omhoog gaat en iemand kan reageren, vluchten  of 'bevriezen' om aan het gevaar te ontkomen of om te vechten. Een langdurig verhoogde waarde van het stresshormoon cortisol in het bloed kan, ook bij gezonde mensen, leiden tot:

• hart- en vaatklachten
• maag- en darmklachten
• slaapproblemen
• auto-immuunproblemen
• vetstofwisseling problemen
• eiwitstofwisseling problemen
• osteoporose
• spierfuncties
• depressie
• burn-out
• angststoornissen

Cortisol remt de aanmaak van helper T-cellen en macrofagen. Door de vermindering van helper-T cellen kan de aanmaak van antistoffen geremd worden. Cortisol is in veel opzichten een antagonist voor insuline. Lees meer over cortisol.

Het is zo belangrijk dat je manieren vindt om overprikkeling te voorkomen, of te reduceren. 

Er zijn veel hersenletselgetroffenen die in een continue staat van uitputting verkeren door chronische overprikkeling*, die nauwelijks of niet te trainen valt* met rust en pauze strategieën*.

Er zijn mensen overleden door de chronische uitputting door overprikkeling*. Overprikkeling mág niet onderschat worden!
[*bron enquêtes hersenletsel-uitleg 2016 en persoonlijke mededelingen en valt onder copyright]  ©

• De vorm waarin direct de grens overschreden wordt*. Bijvoorbeeld bij achtergrondgeluiden. Gevolg: Directe overprikkeling*.
• De vorm waarin prikkels zich opstapelen (file)* en ze op goed moment niet meer verwerkt kunnen worden. Dan is er overprikkeling, met alle gevolgen van dien*. Bijvoorbeeld: Als iemand het bijvoorbeeld wel een tien minuten volhoudt in gezelschap maar het dan teveel wordt. Je moet eigenlijk voorkomen dat het zover komt door binnen die tien minuten weg te gaan uit het gezelschap. Meer omgaan tips lees hier..
• Uitgestelde overprikkeling door hyperfocus*. Als mensen zich willens en wetens trainen 'om iets aan te kunnen', kan de overprikkeling alsnog genadeloos toeslaan*. Dat is tevens het nadeel van oefenen*.

[*bron enquêtes hersenletsel-uitleg  (2016) en persoonlijke mededelingen, dit valt onder copyright, licenties zijn altijd bespreekbaar]

Wanneer men geconfronteerd wordt met een overdaad aan zintuiglijke prikkels leidt dit bij mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel tot onder meer tijdelijke veranderingen in de aansturing van spiergroepen vanuit hersenzenuwen.

Dit is voor anderen merkbaar doordat men dan ongearticuleerd en/of haperend praat, moeite heeft zijn evenwicht te bewaren, niet meer goed kan lopen. Men kan misselijk worden, gaan overgeven, krachtsverlies bemerken.

Men raakt door overprikkeling en optredende klachten vermoeid en bij vermoeidheid neemt de ernst van de klachten toe en kunnen er weer nieuwe klachten tijdelijk ontstaan.

Het herstel van het tijdelijke ziektebeeld ontstaan uit zintuiglijke overbelasting kan weken, maanden en – soms en voor sommigen – jaren duren.

• algemene neurovegetatieve disbalans* (autonome zenuwstelsel) met een fight, flight of freeze reactie en/of
• een kortdurende of langdurige verergering van neurologische en cognitieve hersenletsel klachten en/of
• een kortdurend of langdurig presenteren van neurologische en cognitieve hersenletsel klachten.

Er kunnen enkelvoudige klachten zijn of combinaties van neurovegetatieve, neurologische, cognitieve of emotionele hersenletselklachten

De ernst van de klachten kan fluctueren afhankelijk van de hoeveelheid prikkels en al dan niet gestapelde prikkels en wisselende dag-energie.

“Het is één chaos in mijn hoofd, druk in hoofd, achter mijn ogen. Ik ben intens moe. Het lijkt als of mijn hoofd ieder moment uit elkaar kan knallen. Vaak word ik misselijk, mijn denken hapert en ik voel me gewoon total loss. Het voelt als een NAH-kater." zegt Wiebe.

Inmiddels heeft een tweede onderzoek een diagnosticum voor het hersenletsel gerelateerd Ziektebeeld Zintuiglijke Overprikkeling opgeleverd. Zie
https://www.overprikkeling.com/diagnosticum

Overprikkeling bij hersenletsel verschilt ook per persoon*. Er zijn mensen die eerst stilvallen* of zelfs flauwvallen*.
[bron enquêtes hersenletsel-uitleg (2016) en persoonlijke mededelingen, dit valt onder copyright, we helpen graag met uw website!] 

Onderstaande poster met alle kenmerken kunt u op A2 formaat bestellen op de webshop pagina.
Het zijn de kenmerken die uit het onderzoek naar voren kwamen. Mogelijke lichamelijke klachten, mogeijke cognitieve klachten, ziektebeloop en sociale gevolgen.

1. Cognitieve overprikkeling*
2. Zintuiglijke overprikkeling (geluiden, beeld, licht, geur, gevoel /tastzin positiezin, nociceptie (pijnzin)  en thermoceptie (temperatuurzin warmte / koude)*
3. Emotionele overprikkeling*

*De antwoorden 1 en 3 komen uit onze enquête **antwoorden uit ons onderzoek.
We bespeken deze vormen hieronder in het uitklapmenu:

Cognitieve overprikkeling  

Door:

• Eigen gedachten

• Veelheid wat er gezegd wordt of gevraagd wordt.

• Veelheid van informatie verwerking, bijvoorbeeld door dubbele taken of multitasken. Vaak kunnen mensen met hersenletsel niet twee dingen tegelijk. Of het één óf het ander, bijvoorbeeld luisteren en iets doen samen gaat niet goed.

• Vaak is de informatieverwerking vertraagd bij hersenletsel waardoor prikkels zich kunnen stapelen.

Door: 

• GELUIDEN

Overprikkeling door geluid door het niet kunnen wegfilteren van wegfilteren van achtergrondgeluiden komt voor waardoor een gesprek voeren moeizaam kan zijn*. [bron enquêtes hersenletsel-uitleg en persoonlijke mededelingen]

In onze enquête hoorden we onder meer over: geluids-intolerantie voor muziek, hoge of juist lage tonen, kinderstemmen, hoge damesstemmen, bestekgeluiden, theelepeltjes die in een glas roeren e.d.

Evenals irritatie bij ritmische geluiden zoals tikken met een pen bijvoorbeeld.[bron enquêtes hersenletsel-uitleg en persoonlijke mededelingen]

Veel klachten doen denken aan of zijn gelijk aan hyperacusis, waarbij geluid vaak als te luid wordt ervaren, gekmakend is of die pijn doen aan de oren. Er is wel een verschil met geluidshinder, een lichtere mate die veel mensen kennen, maar die niet de kenmerken heeft van overprikkeling.

• BEELD

Overprikkeling komt voor bij het zien van zonlicht, fel licht, drukke patronen of kleuren, veelheid aan gezellige spulletjes in huis, letters die te dicht op elkaar staan zonder witregels, bewegingen zien. Zie ook crowding, op de pagina visuele gevolgen.* [bron enquêtes hersenletsel-uitleg en persoonlijke mededelingen]

• LICHT

Overprikkeling door licht komt bijvoorbeeld voor bij lichtweerkaatsing, bij bepaalde lampen(halogeen/tl), tegenlicht of wisselingen van schaduw. Berucht zijn de autoritten op een weg waar veel bomen staan en een laagstaande zon achter de bomen* Zonlicht, daglicht en fel licht. [bron enquêtes hersenletsel-uitleg en persoonlijke mededelingen]

• GEVOEL /TASTZIN 

Overprikkeling van gevoel komt voor bij mensen die last hebben bij beweging, aanraking, tast, trillingen, bastonen e.d. Soms wordt overprikkeling door aanraking als pijn ervaren*.[bron enquêtes hersenletsel-uitleg 2016 en persoonlijke mededelingen]

• POSITIEZIN

We nemen de hele dag onze positie van het lichaam waar, hoe ons lichaam zich verhoudt ten opzichte van de wereld om ons heen. In elke spier, gewricht en bindweefsel zitten minuscule sensoren = proprioceptoren die je laten weten hoe je staat, zit of ligt. Bij mensen met hersenletsel kan dit ook als duizelig of onvast op de benen ervaren worden. Je kunt dus overprikkeld raken van beweging, stand van je hoofd, onzeker gevoel over hoe je je in een ruimte beweegt. Lees meer op de pagina proprioceptie.

• GEUR

Overprikkeling door geuren kan komen door het versterkt ruiken van etensgeuren, natuurgeuren, lichaamsgeuren, parfums en deodorants.*[bron enquêtes hersenletsel-uitleg (2016) en persoonlijke mededelingen]

• PIJN WARMTE EN KOU

Nociceptie (pijn voelen) en thermoceptie (warmte en kou voelen) zijn ook zintuigen die in principe kunnen overprikkelen. Wie veel hoofdpijn heeft loopt meer de kans om overbelast en daarmee overprikkeld te worden.

Inmiddels heeft een tweede onderzoek een diagnosticum voor het hersenletsel gerelateerd Ziektebeeld Zintuiglijke Overprikkeling opgeleverd. Zie
https://www.overprikkeling.com/diagnosticum

Op zich is het discutabel of emotionele overprikkeling onder de cognitieve overprikkeling hoort.

Emotionele overprikkeling heeft te maken met de verhoogde emotionele kwetsbaarheid na hersenletsel. Eenmaal overprikkeld, kan diegene vaak de emoties niet meer reguleren*. De reacties zijn vaak emotioneler* en dat kan variëren van persoon tot persoon van vermoeidheid-huilbuien tot 'meer begaan zijn met een ander', frustratie (ook naar zichzelf), boos worden of agressie*. 

Bij emotionele situaties in het leven van iemand blijkt de 'maatbeker' eerder vol te zij* en zintuiglijke prikkels minder goed verdragen te worden*.[bron enquêtes hersenletsel-uitleg 2016 en persoonlijke mededelingen]

Een huilbui lucht vaak wel op, en heeft niet per definitie met verdriet te maken bij mensen met overprikkeling* Dit mag niet verward worden met dwanghuilen*, ook niet met emotionele labiliteit*. [bron enquêtes hersenletsel-uitleg en persoonlijke mededelingen] Overprikkeling kan niet altijd voorkomen worden. Sommige mensen ervaren emotionele overprikkeling waarbij de eigen gedachtes groter ervaren worden dan ze zijn, dat geldt ook voor het inleven en meeleven met een ander.* [bron enquêtes hersenletsel-uitleg en persoonlijke mededelingen, dit valt onder copyright]

Overprikkeling werkt drie kanten op. Zowel het lichaam, de gedachten als de emoties zijn moeilijker te besturen als er teveel prikkels binnen zijn gekomen*. Prikkels stapelen zich op* Als iemand zintuiglijk al overprikkeld is, is de cognitieve "inbox" sneller gevuld* (denken onthouden e.d.) en raakt die ook overprikkeld*. Omgekeerd is dat ook zo*. Als iemand al cognitief overprikkeld is, is het verstandig om de prikkels voor ogen en oren, neus en tast te beperken*.

Zowel overprikkeling als het herstel van overprikkeling kost heel veel energie*.

Lees meer over omgaan met overprikkeling.

Als er meer prikkels zijn ontvangen dan de hersenen aankunnen staan er nog heel wat (onverwerkte) prikkels in de file. Je zenuwstelsel is druk aan het werk met de verwerking van alle binnengekomen 'info' aan geluid, beeld, geur, beweging, gevoel, gedachten of alles beluisteren wat er gezegd wordt e.d.

Vergelijk het maar met evenveel verkeer wat op een normale vierbaans-snelweg rijdt, dat ineens tegelijk over een boeren-landweggetje moet...inclusief getoeter en lichtsignalen van de automobilisten die niet stil willen staan!

Het leidt in je hersenen tot een verkeersopstopping van prikkels. Mensen ervaren vaak bij een filevorming van prikkels niet alleen ernstig ongemak in het heden maar ook een ziek zijn naderhand, als een kater zonder dat iemand alcohol gedronken heeft; de NAH-kater. *

[bron enquêtes hersenletsel-uitleg 2016 en persoonlijke mededelingen, dit valt onder copyright, licenties zijn bespreekbaar]

In de literatuur worden vaak piramides gebruikt als toelichting op cognitief functioneren. Er bestaan er meerdere van in de wereld, net even verschillend. Ons algemene piramidemodel voor overprikkeling en overbelasting bij hersenletsel staat op een basis waarin zich de neurale netwerken van autonoom zenuwstelsel en van sensorisch systemen bevinden.

Mentale belastbaarheid fluctueert elke dag daarmee fluctueert ook het functioneren elke keer weer. Dat valt aan een buitenstaander moeilijk uit te leggen.

Wij benadrukken dat je eerst met je zintuigen waarneemt en al overprikkeld kan raken door slechte filtering. Daarboven wordt dan gebouwd met de andere lagen van de piramide. 

Iemand die zintuiglijk overprikkeld is kan zich daardoor niet meer concentreren (een hogere functie). Niet in de eerste plaats omdat het een aandacht tekort is.
Een psychologische traumatheorie zegt: 'dat mensen deze klachten zelf in stand houden' Volg link voor de visie hierop.

©Hersenletsel-uitleg 2018 copyright op deze afgebeelde piramide.

© Copyright J.van Haastrecht en A.van Schaaijk, team Hersenletsel-uitleg 2018)

• De zintuigen

  • gezichtsvermogen – zien

  • gehoor – horen

  • tastzin – voelen

  • reukzin – ruiken

  • smaakzin – proeven

  • nociceptie – pijn voelen

  • thermoceptie – warmte of kou voelen

  • evenwichtszin – evenwicht

  • proprioceptie – bewegingen- lichaamshouding bewustzijn

• Met cognitie – cognito (Latijn)= wat we leren kennen door zintuigen

  • waarnemen (basiscognitie)

  • aandacht en concentratie (basiscognitie)

  • denken (basiscognitie)

  • onthouden (basiscognitie)

  • toepassen van kennis (basiscognitie)

  • begrijpen (basiscognitie)

  • taal (basiscognitie)

  • beoordelen (metacognitie)

  • redenatievermogen (metacognitie)

  • realiteitszin (metacognitie)

  • emotie (sociale cognitie)

  • empathie (sociale cognitie)

  • praktische taalvaardigheden (sociale cognitie)

Het gezonde brein ontvangt miljarden prikkels van de zintuigen en eigen gedachten, filtert en codeert ze qua belangrijkheid en remt andere prikkels af. Daarin zijn hersenstructuren actief zoals de hersenstam, de thalamus (met diverse kernen voor specifieke prikkels), de thalamische reticulaire kern (TRN), de basale ganglia (inclusief het striatum), de hypofyse, de amygdala en de hersenschors, met name de (prefrontale cortex) frontaalkwab. (2016) Alle tekst valt onder copyrightbeleid!©

Bij de prikkeloverdracht zijn de grote hersencellen (neuronen) en tussenliggende cellen (interneuronen) betrokken. En neurotransmitters: glycine en GABA om te remmen en glutamaat e.a. om prikkels door te geven.

Bij een beschadigd brein zijn er miljoenen andere factoren die een rol spelen*.

Bron onze enquêtes(2016) Alle tekst valt onder copyrightbeleid!

Een veelheid aan klachten lijkt zijn oorsprong te vinden in de oudere delen van ons zenuwstelsel zoals de hersenstam met het reticulaire netwerk, cerebellum en  middenhersenen.

Wanneer structuren in de samenstellende delen van neurale netwerken verstoord of beschadigd zijn, kan dit leiden tot uitvalsverschijnselen en daarmee klachten en afwijkende ervaringen wanneer compensatie niet (meer) mogelijk is.

Bij een hoge of bij een veranderde input in sensorcellen van zintuigorganen kan dit leiden tot uitvalsverschijnselen in de “oer”systemen tussen sensorcellen en neurale netwerken.

Dit zagen we bijvoorbeeld terug in de scores op vragen naar wat men ervaart wanneer men in gezelschap is van mensen die door elkaar heen praten*. Bron Onderzoek naar overprikkeling NAH (zie voetnoot 1.)

Een wetenschappelijk onderzoek (zie voetnoot 2) onderzocht of de auditief-visuele integratie-resultaten voor een groep van mensen met hersenletsel dezelfde scores opleverden voor een groep van mensen zonder hersenletsel.

Er werd gekeken naar de beschadigde hersengebieden bij mensen met meervoudige sensorische integratieproblematiek (MSI) na een CVA /beroerte. De resultaten worden voorzichtig benoemd: "geven aanwijzingen / er is een indicatie" dat deze patiënten vaker letsel hadden in de linker hersenhelft,  hersenstam / kleine hersenen of in de linker caudate, linker pallidum, linker putamen, linker thalamus, linker insula, linker gyrus postcentralis (achterste centrale winding) en gyrus precentralis (voorste centrale winding), linker centrale operculaire cortex, linker amygdala en linker orbitale frontale cortex in de voorhoofdskwab (OFC). 

Een ander wetenschappelijk onderzoek mat de veranderingen in de pupil bij mensen met hersenletsel in rumoer. Samen met een onderzoek naar auditieve veranderingen bij mensen met hersenletsel (voetnoot 3) kunnen we puzzelstukjes leggen van een complex handicap in het brein door hersenletsel. (zie voetnoot 4)

• 'Kapotte filtering'

Alle prikkels komen met dezelfde kracht binnen, de belangrijke en onbelangrijke. Het wordt niet gefilterd. De prikkels komen ongeremd in het brein aan. De hersenstam, thalamus en hersenschors (frontaal) én de neurotransmitters moeten remmen. Ook specifieke schade in een gebied kan maken dat de rem/ het filter weg is.

•  Omleiding = vertraging

Als door hersenletsel de prikkels door hersencellen omgeleid moeten worden om het letsel heen vindt er vertraging plaats in het waarnemen. Dat is niet alleen als er een focaal, plaatselijk letsel, is, maar ook bij diffuus letsel, verspreid over de hersenen. Het duurt ook langer voordat prikkels geïnterpreteerd worden. Dat is één van de redenen waardoor iemand met hersenletsel overspoeld kan worden door prikkels. Dit wordt ook wel vertraagde informatieverwerking genoemd.

Er staan meer prikkels in de wachtstand dan er verwerkt kunnen worden. Als een pc die vastloopt als er niet een snelle processor in zit.

•  Gefragmenteerde waarneming

Veel mensen met overprikkeling door hersenletsel nemen elk los detail waar door hyperselectie*. Het is lastig om verbanden te zien tussen details en om het geheel te zien /overzien /beluisteren.

Dat kan zowel op het auditieve als visuele vlak zo zijn. Zo lang er één geluidsprikkel wordt aangeboden, het gesprek centraal is en er geen muziek op de achtergrond speelt, is er geen probleem met geluid ervaren*. Maar is er geroezemoes op de achtergrond of heftiger achtergrondgeluiden dan loopt het spaak in de verwerking van de prikkels*.

Dat kan ook op het visuele vlak gebeuren*. Mensen kunnen het niet negeren om details te zien, elke druppel op de voorruit van de auto bij regen én de ruitenwisser, of ieder individu zien in een groep, of elk steentje op een kasseienweg.

[bron enquêtes hersenletsel-uitleg 2016 en persoonlijke mededelingen, dit valt onder copyright]

• Vervormde verwerking kan overprikkeling geven
  
  • hyperacusis – teveel horen

  • cerebrale visus stoornissen CVI – dubbelzien, wisselend scherp zien, dieptes kunnen immens worden of juist niet, ruimtes kunnen groter geobserveerd worden of juist kleiner

    agnosie – niet de juiste betekenis weten van een voorwerp, geluid, geur enz.
• Niet synchroon verwerken van prikkels in de hersenen. Signalen komen niet synchroon binnen bij het hersengebied.

• neurologische uitvalsverschijnselen
• neurovegetatieve disbalans
• autonome klachten
• cognitieve verschijnselen
• emotionele klachten
• extreme vermoeidheid*
• vicieuze cirkel van vermoeidheid tot langdurige uitputting*
• er zijn mensen overleden door de uitputting door langdurige opstapeling van overprikkeling*
• lichamelijke klachten door te hoog stresshormoon*
• bij langdurige stress door overprikkeling kans op verandering van zenuwstelsel, auto-immuunaandoeningen, hart- en vaatziekten, spierfunctieverandering, verstoring van slaap en slaapproblemen, depressie, burn-out of angststoornissen.

 [bron onderzoek overprikkeling

• filmpje over overprikkeling geluid en licht.
• filmpje over visuele overprikkeling , alles wat je ziet en niet genegeerd / gefilterd kan worden.

Tip! Ga eens na, mét iemand met hersenletsel,  hoe je zijn of haar huis prikkelarm kan maken, zodat het een rustige woonplek kan worden. (qua beeld, patronen, lichtinval, gebruikte lampen, kleuren, geluiden, geuren enz.)

- geen tv of niet in centrale ruimte
- rustige kleuren en liefst geen patronen
- geen lamellen
- vitrage of doorzichtige rolgordijnen
- hoofdtelefoons voor de muziek/tv liefhebbers
- pvc vloer i.p.v. laminaat 
- gordijnen
- speelkleed voor de kinderen
- aparte hobbyruimte + plek om terug te kunnen trekken
- favoriete zitplek niet richting straatzijde richten

- geen hoogglanslak

- geen weerspiegelende oppervlakken.

Lees info:
https://www.hersenletsel-uitleg.nl/ermee-omgaan/rust-in-je-zenuwstelsel

Lees meerdere ervarinsgverhalen:
https://www.hersenletsel-uitleg.nl/ermee-omgaan/ervaringsverhalen-hersenletsel/lisa-diffuus-letsel-medische-fout

• Prikkels verwerken is keihard werken.

• Het is nergens echt rustig. Zelfs thuis is het overleven. 

• Mijn spraak loopt vast, crasht bij overprikkeling. Ik kom er dan niet meer uit.

Lees meer citaten over overprikkeling

Download het onderzoeksrapport Overprikkeling bij Niet Aangeboren Hersenletsel (Ook voor PTSS, Whiplash, ME/ CVS) op:

https://www.soffos.eu/?page=articlesHoe beïnvloedt overprikkeling het leven van mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel? - 7 Feb 2021

Alle info op:

https://www.hersenletsel-uitleg.nl/ermee-omgaan/omgaan-met-overprikkeling

Wij hebben Project Overprikkeling opgericht als patiënten belangen organisatie. Zodat de maatschappij, medici en media deze doelgroep serieus neemt en om een netwerk te vormen die we kunnen inzetten voor het ontwikkelen van producten maar ook voor wetenschappelijk onderzoek.

Wij stimuleren wetenschappelijk onderzoek naar overprikkeling. 
Wij zijn sinds 2016 een erkende patiëntenbelangenorganisatie voor overprikkeling bij hersenletsel.

- Zakkaartje overprikkeling zie hieronder en meerdere kaartjes op de downloadpagina.

- PDF folder overprikkeling bij NAH zie hieronder bij 14.

- Zo nodig ondersteunen wij individueel met uitleg aan de behandelaar

- Facebookgroep "Overprikkeling bij hersenletsel NAH" (aanmelden via mailformulier op de pagina patiëntenbelangen organisatie)

- Wij hebben hard gewerkt aan een hulpmiddel tegen geluidoverprikkeling, zijn tweede geworden bij de Hersenbokaal van de hersenstichting. We hebben het concept overgedragen aan 'Applaudio'.
We hebben onderzoeksbureau Soffos gevraagd een onderzoek te doen naar overprikkeling bij hersenletsel. Wij hebben hieraan onze medewerking verleend. Dat is gepubliceerd en in te zien op https://www.overprikkeling.com/onderzoek-overprikkeling en https://www.soffos.eu/?page=articles

info op:
https://www.hersenletsel-uitleg.nl/achtergrondinformatie/hersenletsel-herkennen/checklist-nah

Onderzoeksbureau Soffos en Hersenletsel-uitleg hebben samen onderzoek gedaan naar overprikkeling bij hersenletsel.Publicatie is te downloaden op https://www.soffos.eu/?page=articles
En in te zien op https://www.overprikkeling.com/onderzoek-overprikkeling
Inmiddels heeft een tweede onderzoek een diagnosticum voor het hersenletsel gerelateerd Ziektebeeld Zintuiglijke Overprikkeling opgeleverd. Zie
https://www.overprikkeling.com/diagnosticum

Lees meer info over ons. Onze visie, samenstelling van het team en meer:
https://www.hersenletsel-uitleg.nl/over-ons/over-ons-wie-zijn-wij

Lees over onze stichting:
https://www.hersenletsel-uitleg.nl/over-ons/over-ons-wie-zijn-wij/stichting

Wilt u bijdragen?
Dat kan via Geef.nl
https://www.geef.nl/nl/doel/overprikkeling-na-nah-overstimulation-after-abi/over-ons

Bekijk het filmpje op You Tube:
https://www.youtube.com/watch?v=ICPOe3MbV40&feature=emb_imp_woyt
Er zijn miljoenen mensen met overprikkeling die de winkel niet in kunnen ondanks oordoppen en zonnebril ... zij zullen een supermarkt zwaar ziek moeten verlaten, en tijdelijk verlammingsverschijnselen krijgen...zij kunnen zelfs het gezinsleven niet meer aan en moeten totaal geïsoleerd door het leven gaan. Ook voor hen komen wij op!