Alkaptonurie: Homogentisinezuur stapeling in de Hersenen

Alkaptonurie (AKU), is een zeldzame stofwisselingsziekte, die wordt veroorzaakt door een genetische afwijking, die leidt tot een tekort aan het enzym homogentisaat-dioxygenase. Meestal veroorzaken deze aandoening pas op volwassen leeftijd klachte

Dit enzym is essentieel voor het afbreken van homogentisinezuur (HGA), een tussenproduct in het metabolisme van bepaalde aminozuren.
Wanneer dit enzym ontbreekt, hoopt homogentisinezuur zich op in het lichaam, wat kan leiden tot diverse gezondheidsproblemen.
Symptomen  kunnen zijn: donkere bijna zwarte verkleuring van de urine bij blootstelling aan lucht, en kraakbeenbeschadiging met ernstige gewrichtspijn /artritisklachten. AKU patiënten kunnen ook te maken krijgen met nierstenen en nierproblemen.  De ophoping van het enzym HGA kan de bloedvaten en hartkleppen verharden en beschadigen waardoor een hartcomplicatie als hartfalen kan optreden.

Naarmate de patiënt ouder wordt kunnen er zwarte vlekken in het oogwit  zichtbaar worden. Sommigen krijgen een blauwige tot blauwzwarte verkleuring van de oren. De gebieden van de huid die aan de zon worden blootgesteld en waar zweetklieren zich bevinden kunnen een blauwzwarte gevlekte verkleuring krijgen.

In zeldzame gevallen kan de ophoping van homogentisinezuur ook de hersenen beïnvloeden. Hoewel dit minder vaak voorkomt, kan dit leiden tot neurologische complicaties. Klachten als geheugenproblemen, cognitieve achteruitgang of motorische stoornissen. 

Er is een mogelijke link tussen AKU en de ziekte van Parkinson geïdentificeerd. Een studie heeft vastgesteld dat de ziekte van Parkinson ongeveer 20 keer vaker voorkomt bij AKU vergeleken met de niet-AKU-populatie. De ziekte van Parkinson  ²

Folders zijn te verkrijgen via de internationale AKU vereniging: https://akusociety.org/download-resources/
Info over de hartcomplicaties : https://akusociety.org/what-is-aku/heart-complications/
Is Nederland is info te vinden op  de website van http://www.stofwisselingsziekten.nl/stofwisselingsziekten/230/alkaptonurie-%28homogenisaatoxidasedefici%C3%ABntie%29

Glutaaracidurie type 1: glutaarzuur en 3-hydroxyglutaarzuur in de hersenen

Glutaaracidurie type 1 (GA-1), in het Engels glutaric acidemia type I,  is een zeldzame erfelijke metabole aandoening waarbij een probleem in de afbraak van bepaalde aminozuren, zoals lysine en tryptofaan, leidt tot de ophoping van schadelijke stoffen, waaronder glutaarzuur en 3-hydroxyglutaarzuur, in het lichaam.

Dit komt door een foutje in het erfelijk materiaal en bij Glutaracidurie type I zit dat op het chromosoom 19, in het GCDH-gen. Bij ouders die in de verte familie zijn is de kans groter dat zij beide dragers zijn van het foute chromosoom en ze hoewel zelf gezond, toch de ziekte door kunnen geven.

De ophopingen van de aminozuren kunnen met name schadelijk zijn voor de hersenen, waar ze schade kunnen veroorzaken aan zenuwcellen en hersenstructuren. Dit kan dit leiden tot neurologische problemen, zoals spierzwakte, slappere spieren, moeite met slikken, bewegingsstoornissen (problemen op het gebied van beweging en coördinatie) met name chorea, spasticiteit, trillende armen, epilepsie of cognitieve problemen. Hoewel de intelligentie meestal gespaard blijft, kan de ontwikkeling wel wat achteruitgaan en achteruitgaan als er vaak periodes zijn van verhoogd glutaarzuurgehalte.

Bij de geboorte is vaak een wat groter hoofdje gezien en worden er in de eerste tijd problemen met het drinken waargenomen. De eerste symptomen worden meestal gezien in de kinderleeftijd tussen de 1 en 2 jaar of later. Deze stofwisselingsziekte is sinds 2006 is opgenomen in de hielprik, waardoor een vroege diagnose gesteld kan worden. De klachten treden vaak op tijdens een periode van koorts, waarbij normaliter al veel eiwitten afgebroken worden. Bij deze patiëntjes komt dan meer lysine en tyrosine vrij. De kinderen zijn dan slaperiger en niet goed wekbaar. Er kan een aanval van epilepsie optreden of een absence waarbij het kind alleen afwezig kijkt; staart.

Vroege diagnose en een strikt dieet, in combinatie met medische begeleiding, kunnen echter helpen om de ophoping van deze stoffen te beperken en ernstige complicaties te voorkomen.

Goede info is te vinden op https://www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/stofwisselingsziekten/glutaaracidurie-type-i
en bij http://www.stofwisselingsziekten.nl/stofwisselingsziekten/45/glutaaracidurie-type-1

Walker Warburg Syndroom (WWS)

Het Walker Warburg syndroom is een zeldzame en ernstige erfelijke (genetische) aandoening die de ontwikkeling van spieren, ogen en de hersenen beïnvloedt.
Deze ziekte behoort tot de groep van aangeboren (congenitale), bij de geboorte al aanwezig zijnde spierdystrofieën en wordt veroorzaakt door veranderingen (mutaties) in bepaalde genen die belangrijk zijn voor de spier- en hersenontwikkeling.

Kinderen met Walker Warburg syndroom hebben vaak symptomen zoals spierzwakte, oogproblemen zoals ernstige bijziendheid of glaucoom, waarbij de oogzenuw en de zenuwvezels worden beschadigd door een verhoogde oogdruk. Soms zijn er ook afwijkingen aan andere organen.

De kinderen hebben ook lisencefalie (gladde hersenen). Dat betekent dat de hersenen zich niet volledig ontwikkelen tijdens de zwangerschap. Dit resulteert in een gladde hersenstructuur, zonder de normale groeven en windingen in de hersenschors. De hersenschors is onderontwikkeld. De hersenschors speelt een belangrijke rol bij het verwerken van informatie uit het lichaam en bij veel van de hogere cognitieve functies, zoals denken, waarnemen, redeneren en plannen.
De hersenschors of cortex cerebrale, is verdeeld in verschillende gebieden die elk verantwoordelijk zijn voor specifieke functies, zoals zicht, motoriek en spraak. 

Symptomen kunnen daarom variëren, maar vaak omvatten ze ontwikkelingsachterstanden, epileptische aanvallen en een verminderde spierspanning.

De aandoening wordt meestal al bij de geboorte of in het eerste levensjaar vastgesteld. Helaas is er op dit moment geen genezing mogelijk, en de levensverwachting is vaak kort. Ondersteunende zorg is gericht op het verlichten van symptomen en het verbeteren van de levenskwaliteit van zowel het kind als de familie.

Het Rett-Syndroom

Het Rett-syndroom  is een ontwikkelingsstoornis van het centrale zenuwstelsel (hersenen en hersenzenuwen) met metabolische (stofwisselings-) componenten. Het Rett syndroom komt vrijwel uitsluitend bij meisjes voor. Meisjes hebben een tekort aan erfelijke materiaal van het MECP2-gen. Er vindt een verandering in het MECP2-gen plaats (genmutatie) op het X-chromosoom.

Kinderen met Rett-syndroom ontwikkelen zich de eerste maanden normaal, maar vanaf ongeveer 6 tot 18 maanden , soms 24 maanden beginnen de symptomen. Deze omvatten verlies van handgebruik, typische handbewegingen zoals wringen of klappen, overige motoriek, (denk ook aan dyspraxie, zeer moeilijk kunnen aansturen van alle lichaamsbewegingen (ataxie), inclusief oogbewegingen), spraak, cognitieve vaardigheden en moeite met de communicatie. Ook kan epilepsie voorkomen en ademhalingsproblemen.

Na deze achteruitgang kan een stabiele fase volgen, die lang kan duren. Soms is er enige vooruitgang te zien. Er zijn veel varianten. De kinderen hebben een kleiner hersenvolume vergeleken met gezonde personen, met een kleinere hoofdomtrek. 
Hoewel er momenteel geen genezing is, richt de behandeling zich op het beheersen van symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven.
Mer info op onze uitgebreide pagina https://www.hersenletsel-uitleg.nl/soorten-hersenletsel-hersenaandoeningen/metabole-ziekte-stofwisselingsziekten/rett-syndroom

Bronnen