Drugs en hersenletsel

Drugs hebben invloed op de hersenen. Dat is ook precies de reden waarom een deel van de mensen deze middelen wel eens gebruikt. Dit geldt ook voor alcohol.  De effecten worden vaak fijn en prettig ervaren, vooral op de korte termijn.

Op lange termijn, en soms ook al op korte termijn, zijn er ook (mogelijke) onplezierige effecten en risico’s. Zo kunnen alcohol en drugs ook een vervelend gevoel geven. Ze kunnen lichamelijke klachten geven of zorgen dat iemand niet meer helder nadenkt. In sommige gevallen kan het hersenletsel tot gevolg hebben. Daar gaan we hier verder op in.

Deze middelen hebben met elkaar gemeen dat wanneer iemand onder invloed is, gedrag, emoties en cognitieve functies kunnen veranderen. Denk bij cognitieve functies bijvoorbeeld aan het niet zo snel kunnen reageren, slechte of impulsieve beslissingen maken en het overschatten van het eigen kunnen en hierdoor overmoedig worden.

Sommige drugs zorgen daarbij ook voor bewustzijnsveranderingen. Al deze gevolgen kunnen een probleem worden wanneer het juist heel belangrijk is om goed, veilig en snel te reageren. Denk bijvoorbeeld aan deelname aan het verkeer of het bedienen van machines. Elk jaar zijn er ongelukken in het verkeer als gevolg van alcohol en gebruik van andere drugs. Of de combinatie ervan. Het krijgen van een (auto-)ongeluk is levensgevaarlijk en kan traumatisch hersenletsel veroorzaken. 

Naast het risico op traumatisch hersenletsel, zijn er nog andere vormen van hersenletsel die met alcohol en andere drugs in verband zijn gebracht. Voor deze andere vormen van hersenletsel geldt dat het risico op een bepaald hersenletsel of nadelig gevolg, afhankelijk is van om welk middel het gaat. We zullen op deze pagina ingaan op welke middelen met welk type hersenletsel in verband is gebracht. Naast het mogelijk hersenletsel dat kan optreden, gaan we in op mogelijke cognitieve gevolgen.

Er zijn meer mogelijke nadelige effecten, waar we hier NIET bij stil staan. Wil je juist uitgebreide informatie over alle (voorkomende) effecten en bijwerkingen van deze middelen kijk dan op: drugsinfo.nl en alcoholinfo.nl. Wanneer je vooral geïnteresseerd bent in hoeveel mensen in Nederland deze middelen gebruiken volg dan deze link.

• Cannabis
• XTC
• Cocaïne
• Lachgas
• Vapen /vapes

Relatie hoeveelheid en duur middelen en risico’s

In het algemeen zijn mensen niet verbaasd om te horen dat jarenlang zwaar drugsmisbruik hersenletsel kan veroorzaken. Maar dat ook kortdurend middelengebruik ook al letsel kan veroorzaken is minder bekend. Wel worden de kansen op hersenletsel in het algemeen groter wanneer er sprake is van grotere hoeveelheden en over een langere periode. Tevens is iemands verdere leefstijl belangrijk. Als iemand niet goed eet en zichzelf verwaarloost heeft dat ook impact op de hersenen.

Wanneer en bij welke hoeveelheden hersenletsel kan ontstaan is niet te zeggen. Ook zijn er grote verschillen per persoon. De ene persoon is nou eenmaal gevoeliger dan de andere. Daarnaast wordt in het algemeen aangenomen dat middelengebruik bij jongeren het risico op cognitieve gevolgen vergroot omdat de hersenen nog in ontwikkeling zijn

Cannabis (wiet/hasj/marihuana)

Cannabis kan voor veranderingen in bloeddruk zorgen. Over het algemeen zijn veranderingen in bloeddruk niet gunstig en kunnen ze het risico op een beroerte vergroten. Er zijn een paar studies die suggereren dat cannabis het risico op een  beroerte kan vergroten. Er is echter niet veel bewijs dat dit daadwerkelijk zo is en of dat ook daadwerkelijk door de cannabis komt.

In Nederland wordt cannabis meestal gecombineerd met tabak. Van het roken van tabak is wel duidelijk bekend dat het de kans op het krijgen van een beroerte groter wordt. Het is dus waarschijnlijk niet de cannabis, maar de tabak dat voor een hoger risico op een beroerte verantwoordelijk is.

Verder verslechtert cannabis bepaalde cognitieve functies op de korte termijn (dus vrij snel na inname). Meestal herstellen deze verslechteringen wel weer, al is er wel wat bewijs dat er onder lange termijn gebruikers restklachten op cognitieve functies kunnen worden gezien.

• het verslechtert het geheugen 
• het zorgt dat aandacht minder goed kan worden vastgehouden
• het veroorzaakt dat het eigen gedrag slechter beoordeeld kan worden.
• het kan de motoriek verslechteren
• het kan mensen trager maken  

Bij jongeren is bekend dat veelvuldig cannabisgebruik de schoolprestaties negatief kunnen beïnvloeden doordat het leervermogen verslechtert. Als iemand niet kan leren kan dit ook op langere termijn effecten hebben op iemands functioneren. 

XTC

XTC (of MDMA (3,4­methyleen-dioxymethamfetamine) is een neurotoxische stof. Dit betekent dat het giftig is voor het brein. XTC kan leiden tot veranderingen in de hersenen en kan zorgen voor verslechtering van het geheugen.

Hersenletsel door XTC gebruik kan onder andere een gevolg zijn van oververhitting (hyperthermie). Het risico wordt groter wanneer mensen in een warme ruimte zijn, veel dansen en niet genoeg afkoelen. Daarnaast kan XTC stofjes in de hersenen (ook wel neurotransmitters genoemd zoals bijvoorbeeld serotonine) verstoren. Dat kan bijdragen aan geheugenproblemen.

MDMA beïnvloedt ook bepaalde hormonen die belangrijk zijn voor de vochtbalans. Het zorgt ervoor dat je moeilijker kunt plassen en dat de nieren minder water uitscheiden. Je lichaam houdt het vocht dus vast. Wanneer mensen dan ook veel water of fris drinken bestaat er een risico op een watervergiftiging (hyponatriëmie).

Door de combinatie veel drinken en bijna niet kunnen plassen, wordt het volume van het bloed groter (want meer vocht). In het bloed zit minder zout omdat het verdund wordt door het water in het lichaam. Hierdoor gaat er vocht de hersenen in waardoor deze kunnen opzwellen (hersenoedeem) en tegen de schedel kan gaan drukken. Dit kan voor een ernstige en levensbedreigende situatie zorgen met epileptische aanvallen, coma en in het ernstigste geval overlijden. 

Lees meer...

Cocaïne

Cocaïne is een drug met veel verschillende risico’s voor het lichaam (zie ook de afbeelding hieronder). Specifiek met betrekking tot hersenletsel, is dat cocaïne de bloeddruk verhoogt en over tijd kan bijdragen aan aderverkalking (atherosclerose). Ook is bekend dat cocaïne het risico op een hersenbloeding/herseninfarct kan vergroten. Hetzelfde principe geldt ook voor hartklachten en coronaire aandoeningen. Soms wordt dit zelfs al gezien bij jonge mensen. Kortom, cocaïne is slecht voor je hart- en vaatstelsel.

Ook verslechteren cognitieve functies bij gebruik op de lange termijn. Aderverkalking kan hierbij een rol bij spelen. Op de korte termijn kunnen cognitieve functies kortdurend soms verbeteren en de mogelijk risico’s van cocaïnegebruik zijn juist groot.

image by:

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Male_with_organs.png

Lachgas

Lachgas is een drug die in de afgelopen jaren snel populair is geworden. Het leek een onschuldig middel, maar ondertussen is bekend dat veelvuldig gebruik ernstig neurologische gevolgen kan veroorzaken. Lachgas zorgt er allereerst voor dat je te weinig zuurstof binnen krijgt dat gevaarlijk kan zijn én het blokkeert de opname van vitamine B12. Deze vitamine is erg belangrijk voor een goede werking van het zenuwstelsel, met name voor het in stand houden van de myelineschedes. Dit zijn de isolatielagen om de zenuwbanen. Een tekort kan leiden tot hersenschade en tot schade aan het ruggenmerg (gecombineerde strengziekte) en de zenuwbanen in armen en benen (polyneuropathie).

Klachten kunnen zijn: uitval van gevoelszenuwen, tintelingen in bijvoorbeeld in armen en benen, dof gevoel, zenuwpijnen, krampende pijn, stekende pijn, problemen met blaas en darmen, spierkrachtverlies, spierzwakte, evenwichtsstoornissen en coördinatiestoornissen. Het looppatroon kan ernstig verstoord raken (spastisch en ataxisch / ataxie).

De ziekte kan gepaard gaan met aangetaste zenuwverbindingen van en naar organen en weefsels (perifere zenuwen). De oogzenuw kan beschadigd raken en de hersenen kunnen betrokken zijn bij cognitieve functiestoornissen.

De meest ernstige gevolgen zijn de uitval van bewegingszenuwen en zijn de verlammingsverschijnselen. Bij een dwarslaesie zijn zenuwbanen in het ruggenmerg bekneld en raken bepaalde lichaamsdelen verlamd.
Daarnaast is de veiligheid van ook niet-gebruikers in het geding als de persoon die lachgas gebruikt onveilige situaties veroorzaakt bijvoorbeeld in het verkeer.

Per 1 januari 2023 is in Nederland het gebruik én het bezit van lachgas verboden (softdrug-lijst /lijst II van de Opiumwet).

Vapes

Vapen en Nicotine hebben een negatief effect op de hersenontwikkeling en is bovendien zeer verslavend, zegt ook het Trimbos instituut. Die stof die ook in vapes zit, kan leiden tot hartkloppingen, duizeligheid, hoge bloeddruk en zelfs epileptische aanvallen.

Bij het roken van vapes, elektronische sigaretten, komen ook giftige metalen vrij. Die brengen schade toe aan de hersenen kluchtwegen en andere organen. Deze giftige metalen zijn onder andere lood, uranium en cadmium.

Niet alleen kan vapen luchtwegklachten geven maar het vapen heeft zeker voor jongeren ook effect op de hersenen en psyche. Impulsiviteit, slechte impulscontrole, concentratieverlies en geheugenproblemen en depressie worden veel genoemd. De hersenen ontwikkelen zich tot ongeveer het 25e levensjaar. Als zij voor die tijd in de ontwikkeling geschaad zijn, is dat onherstelbaar.
Wij noemen vapen op deze pagina omdat het juist zo verslavend is in de leeftijd tot 25 jaar.

Meer info: https://artsenslaanalarm.nl/ :

1. Uit veel vapes komt meer giftige en verslavende nicotine dan uit een heel pakje sigaretten.

2. Nicotine verstoort de ontwikkeling van hersenen en dat is onherstelbaar.

3. Nicotine vergroot de kans op verschillende psychische problemen.

4. Vapende jongeren gaan drie keer zo snel sigaretten roken.
https://youtu.be/Di5PTNQsfQE

Hulp nodig?

Heeft u nog vragen over drugs? Kijk dan op www.drugsinfo.nl of bel naar de Drugsinfo lijn: 0900-1995.      

Wanneer je problemen hebt met drugs neem dan contact met je huisarts. Je kunt ook contact opnemen met een regionale instelling voor verslavingszorg of een andere organisatie.

Via deze link kun je adressen van organisatie in jouw regio vinden. https://www.drugsinfo.nl/hulp/professionele-hulp/
Veel van deze instellingen bieden ook een gratis en vrijblijvend adviesgesprek aan: https://www.drugsinfo.nl/hulp/adviesgesprek.

Als je liever online (anonieme) hulp zijn er ook programma’s. Kijk bijvoorbeeld hier: Online begeleiding drugsprobleem (België) of https://www.drugsondercontrole.nl/   

Bronnen: